Môi-se bị Mi-ri-am quở trách
Tại Hát-sê-rốt, Môi-se cưới một người vợ người Ê-thi-ô-bi, và điều này gây ra sự bất mãn của chị mình là Mi-ri-am. Không rõ về số phận của vợ đầu tiên Sê-phô-ra hay chi tiết về mối quan hệ này.
Mi-ri-am, một nữ tiên tri có ảnh hưởng, đã phản đối cuộc hôn nhân này. Mặc dù lý do cụ thể không được nêu, nhưng sự chỉ trích của bà đã dẫn đến sự phán xét từ Đức Chúa Trời.
A-rôn, người anh của Môi-se, cũng tham gia vào sự chỉ trích. Điều này phản ánh thêm một lần yếu đuối của ông – tương tự như sự kiện ông đúc bò vàng trước đây. Tuy nhiên, A-rôn dường như chỉ đóng vai trò phụ trong cuộc tranh cãi này, với Mi-ri-am được coi là người chủ chốt.
A-rôn và Mi-ri-am lằm-bằm cùng Môi-se.— Mi-ri-am bị bịnh phung
12 1 Mi-ri-am và A-rôn nói hành Môi-se về việc người nữ Ê-thi-ô-bi mà người đã lấy; vì người có lấy một người nữ Ê-thi-ô-bi làm vợ. 2 Hai người nói rằng: Đức Giê-hô-va há chỉ dùng một mình Môi-se mà phán sao? Ngài há không dùng chúng ta mà phán nữa sao? Đức Giê-hô-va nghe đều đó. 3 Vả, Môi-se là người rất khiêm-hòa hơn mọi người trên thế-gian. 4 Thình-lình Đức Giê-hô-va phán cùng Môi-se, A-rôn và Mi-ri-am rằng: Cả ba hãy ra đến hội-mạc. Cả ba đều đi. 5 Đức Giê-hô-va ngự xuống trong trụ mây đứng tại cửa hội-mạc, rồi gọi A-rôn và Môi-se; hai người đều đến. 6 Ngài phán cùng hai người rằng: Hãy nghe rõ lời ta. Nếu trong các ngươi có một tiên-tri nào, ta là Đức Giê-hô-va sẽ hiện ra cùng người trong sự hiện-thấy, và nói với người trong cơn chiêm-bao. 7 Tôi-tớ Môi-se ta không có như vậy, người thật trung-tín trong cả nhà ta. 8 Ta nói chuyện cùng người miệng đối miệng, một cách rõ-ràng, không lời đố, và người thấy hình Đức Giê-hô-va. Vậy, các ngươi không sợ mà nói hành kẻ tôi-tớ ta, là Môi-se sao? 9 Như vậy, cơn thạnh-nộ của Đức Giê-hô-va nổi phừng phừng cùng hai người; Ngài ngự đi. 10 Khi trụ mây rút khỏi trên đền-tạm, thì kìa, Mi-ri-am đã bị phung trắng như tuyết. A-rôn xây lại phía Mi-ri-am, thấy người đã có bịnh phung.
11 A-rôn bèn nói cùng Môi-se rằng: Ôi, lạy chúa tôi, xin chớ để trên chúng tôi tội mà chúng tôi đã dại phạm và đã mắc lấy. 12 Xin chớ để nàng như một đứa con sảo thịt đã hư hết phân nửa khi lọt ra khỏi lòng mẹ. 13 Môi-se bèn kêu-van cùng Đức Giê-hô-va rằng: Ôi, Đức Chúa Trời! Tôi cầu-khẩn Ngài chữa cho nàng. 14 Đức Giê-hô-va đáp cùng Môi-se rằng: Nếu cha nàng nhổ trên mặt nàng, nàng há không mang hổ trong bảy ngày sao? Nàng phải cầm riêng ngoài trại-quân trong bảy ngày, rồi sau sẽ được nhận vào lại. 15 Ấy vậy, Mi-ri-am bị cầm riêng ngoài trại-quân trong bảy ngày, dân-sự không ra đi cho đến chừng nào Mi-ri-am được nhận vào lại.
16 Sau việc đó, dân-sự ra đi từ Hát-sê-rốt, và hạ trại trong đồng vắng Pha-ran.
Sự Thiếu Dũng Cảm của Dân Chúng
Khi người Y-sơ-ra-ên chuẩn bị vào đất hứa Ca-na-an, những người thám tử phát hiện quân đội và pháo đài kiên cố của người Ca-na-an. Sau khi mười trong số mười hai người do thám báo cáo tồi tệ, dân Y-sơ-ra-ên trở nên nhụt chí.
Hai thám tử còn lại khuyên họ hãy tin cậy Đức Chúa trời, nhưng dân chúng lại phản đối kịch liệt. Vì không tin, Đức Chúa trời tuyên bố không ai trong số người Y-sơ-ra-ên đáng sợ sẽ được vào đất hứa, và họ phải lang thang trong sa mạc 40 năm để cái chết từng người một lấy đi.
Mười hai thám-tử sai đến đất Ca-na-an
13 1 Đức Giê-hô-va phán cùng Môi-se rằng: 2 Hãy sai những người đi do-thám xứ Ca-na-an, là xứ ta ban cho dân Y-sơ-ra-ên. Về mỗi một chi-phái, các ngươi phải sai một người đi; mỗi người làm quan-trưởng của chi-phái mình. 3 Tùy theo mạng Đức Giê-hô-va, Môi-se từ đồng vắng Pha-ran sai các người nầy đi; hết thảy là quan-trưởng của dân Y-sơ-ra-ên.
4 Đây là tên của các người ấy: Về chi-phái Ru-bên, Sam-mua, con trai Xa-cu; 5 về chi-phái Si-mê-ôn, Sa-phát, con trai của Hô-ri; 6 về chi-phái Giu-đa, Ca-lép, con trai của Giê-phu-nê; 7 về chi-phái Y-sa-ca, Di-ganh, con trai của Giô-sép; 8 về chi-phái Ép-ra-im, Hô-sê, con trai của Nun; 9 về chi-phái Bên-gia-min, Phan-thi, con trai của Ra-phu; 10 về chi-phái Sa-bu-lôn, Gát-đi-ên, con trai của Sô-đi; 11 về chi-phái Giô-sép, nghĩa là về chi-phái Ma-na-se, Ga-đi, con trai của Su-si; 12 về chi-phái Đan, A-mi-ên, con trai của Ghê-ma-li; 13 về chi-phái A-se, Sê-thu, con trai của Mi-ca-ên; 14 về chi-phái Nép-ta-li, Nách-bi, con trai của Vấp-si; 15 về chi-phái Gát, Gu-ên, con trai của Ma-ki.
16 Đó là tên những người mà Môi-se sai đi do-thám xứ. Vả, Môi-se đặt tên cho Hô-sê, con trai Nun, là Giô-suê.
17 Vậy, Môi-se sai đi do-thám xứ Ca-na-an, và dặn rằng: Từ đây hãy lên Nam-phương, và vào miền núi; 18 rồi sẽ thấy xứ ra sao, dân-sự ở đó nếu mạnh yếu thể nào, nếu số ít hay nhiều; 19 xứ dân đó ở thể nào, nếu tốt hay xấu; các thành dân đó ở làm sao, hoặc chỉ những nơi đóng trại hay là đồn-lũy; 20 đất ra làm sao, nếu màu-mỡ hay là xấu, có cây-cối hay là không. Hãy can-đảm và hái lấy trái cây xứ đó. Bấy giờ nhằm mùa nho sớm.
21 Vậy các người đó đi lên do-thám xứ, từ đồng vắng Xin cho đến Rê-hốp, đi về Ha-mát. 22 Họ bắt từ hướng Nam đi lên, đến thành Hếp-rôn, là nơi có A-hi-man, Sê-sai và Tanh-mai, con-cái của A-nác. Vả, thành Hếp-rôn đã xây từ bảy năm trước Xô-an, là thành của xứ Ê-díp-tô. 23 Các người đến khe Ếch-côn, cắt tại đó một nhành nho có một chùm nho; và hai người khiêng lấy bằng cây sào, luôn những trái lựu và trái vả. 24 Người ta gọi chỗ nầy là khe Ếch-côn (Nghĩa là khe chùm nho.), vì có chùm nho mà dân Y-sơ-ra-ên đã cắt tại đó.
25 Các người đi do-thám xứ trong bốn mươi ngày trở về. 26 Tới rồi, bèn đến cùng Môi-se, A-rôn và cả hội dân Y-sơ-ra-ên, trong đồng vắng Pha-ran, tại Ca-đe, mà thuật lại mọi sự cho hai người và cả hội-chúng nghe, cùng đưa cho xem hoa-quả của xứ.
27 Vậy, các người ấy thuật cho Môi-se rằng: Chúng tôi đi đến xứ mà người đã sai chúng tôi đi; ấy quả thật một xứ đượm sữa và mật, nầy hoa-quả xứ đó đây. 28 Mà, dân-sự ở trong xứ nầy vốn mạnh-dạn, thành-trì thật vững-vàng và rất lớn; chúng tôi cũng có thấy con-cái của A-nác ở đó. 29 Dân A-ma-léc ở miền Nam, dân Hê-tít, dân Giê-bu-sít, và dân A-mô-rít ở trong núi; dân Ca-na-an ở gần biển và dọc dài theo mé Giô-đanh.
30 Ca-lép bèn làm cho dân-sự, đương lằm-bằm cùng Môi-se nín-lặng đi, mà nói rằng: Chúng ta hãy đi lên và chiếm xứ đi, vì chúng ta thắng hơn được. 31 Nhưng những người đi cùng Ca-lép nói rằng: Chúng ta không đi lên cự dân nầy được, vì chúng nó mạnh hơn chúng ta. 32 Trước mặt dân Y-sơ-ra-ên, các người đó phao-phản xứ mình đã do-thám mà rằng: Xứ mà chúng tôi đã đi khắp đặng do-thám, là một xứ nuốt dân-sự mình; hết thảy những người chúng tôi đã thấy tại đó, đều là kẻ hình-vóc cao-lớn. 33 Chúng tôi có thấy kẻ cao-lớn, tức là con-cháu của A-nác, thuộc về giống giềnh-giàng; chúng tôi thấy mình khác nào con cào-cào, và họ thấy chúng tôi cũng như vậy.
Sự lằm-bằm khác; dân-sự dấy loạn bị án phải chết trong đồng vắng
14 1 Cả hội-chúng bèn cất tiếng la lên, và dân-sự khóc-lóc trong đêm đó. 2 Hết thảy dân Y-sơ-ra-ên lằm-bằm cùng Môi-se và A-rôn; cả hội-chúng nói cùng hai người rằng: Chớ chi chúng tôi đã chết trong xứ Ê-díp-tô, hay là đã chết trong đồng vắng nầy! 3 Vì cớ nào Đức Giê-hô-va dẫn chúng tôi vào xứ nầy đặng bị gươm mà ngã? Vợ và con nhỏ chúng tôi sẽ bị làm một miếng mồi. Về phần chúng tôi, há chẳng khá trở về xứ Ê-díp-tô hơn sao? 4 Rồi dân-sự nói với nhau rằng: Chúng ta hãy lập lên một quan-trưởng, và trở về xứ Ê-díp-tô đi.
5 Môi-se và A-rôn bèn sấp mình xuống trước mặt cả hội dân Y-sơ-ra-ên. 6 Giô-suê, con trai của Nun, và Ca-lép, con trai của Giê-phu-nê, là hai người trong bọn đi do-thám xứ, bèn xé quần-áo mình. 7 Hai người nói cùng cả hội dân Y-sơ-ra-ên rằng: Xứ mà chúng tôi đã đi khắp đặng do-thám thật là một xứ rất tốt; 8 nếu Đức Giê-hô-va đẹp lòng cùng chúng ta, ắt sẽ đem chúng ta vào xứ nầy mà ban cho; ấy là một xứ đượm sữa và mật. 9 Chỉ các ngươi chớ dấy loạn cùng Đức Giê-hô-va, và đừng sợ dân của xứ, vì dân đó sẽ là đồ nuôi chúng ta, bóng che-chở họ đã rút đi khỏi họ rồi, và Đức Giê-hô-va ở cùng ta. Chớ sợ chi.
10 Bấy giờ cả hội-chúng nói ném đá hai người nầy, nhưng sự vinh-quang của Đức Giê-hô-va hiện ra trên hội-mạc, trước mặt dân Y-sơ-ra-ên. 11 Đức Giê-hô-va phán cùng Môi-se rằng: Dân nầy khinh ta và không tin ta cho đến chừng nào, mặc dầu các phép lạ ta làm giữa chúng nó? 12 Ta sẽ giáng cho dân-sự nầy dịch-lệ và tiêu-diệt phần cơ-nghiệp của nó đi; nhưng ta sẽ làm cho ngươi thành một dân lớn hơn và mạnh hơn nó.
13 Môi-se thưa cùng Đức Giê-hô-va rằng: Dân Ê-díp-tô có hay rằng Chúa cậy quyền-năng Chúa đem dân nầy ra khỏi họ; 14 và có thuật đều đó cho dân xứ nầy. Ôi Đức Giê-hô-va! người ta biết rằng Chúa ngự giữa dân nầy, Chúa hiện ra cho mắt chúng thấy, trụ mây Chúa ở trên dân nầy, và Chúa đi trước, ban ngày trong một trụ mây, ban đêm trong một trụ lửa. 15 Nếu Chúa giết hết dân nầy như thể giết một người, thì các nước đã nghe nói về Chúa sẽ nói rằng: 16 Đức Giê-hô-va không thể dẫn dân nầy vào xứ mà Ngài đã thề ban cho; bởi cớ đó, Ngài giết chết chúng nó trong đồng vắng. 17 Vả, bây giờ, tôi xin quyền-năng của Chúa hiện ra cách oai-nghiêm như Chúa đã nói rằng: 18 Đức Giê-hô-va vốn chậm nóng-giận và đầy ơn; hay xá đều gian-ác và tội-lỗi; nhưng không kể kẻ có tội là vô tội, và nhơn tội tổ-phụ phạt con-cháu trải ba bốn đời. 19 Tôi xin Chúa tha tội gian-ác của dân nầy tùy theo ơn lớn của Chúa, như Chúa đã tha từ xứ Ê-díp-tô đến đây.
20 Đức Giê-hô-va đáp rằng: Ta đã tha như lời ngươi xin. 21 Nhưng ta chỉ sự hằng sống ta mà quả-quyết rằng, sự vinh-quang của Đức Giê-hô-va sẽ đầy-dẫy khắp trái đất! 22 Trong mọi người đã thấy sự vinh-quang ta, phép lạ ta đã làm tại xứ Ê-díp-tô và nơi đồng vắng, là các người đã thử ta mười lần và đã không nghe lời ta, 23 thì chẳng một ai sẽ thấy xứ mà ta thề hứa cho tổ-phụ chúng nó. Chẳng ai mà đã khinh ta sẽ thấy xứ đó đâu! 24 Nhưng vì kẻ tôi-tớ Ca-lép ta không đồng lòng cùng chúng nó, theo ta một cách trung-tín, thì ta sẽ đem người vào xứ mà người đã có đi, và dòng-dõi người sẽ được xứ làm sản-nghiệp. 25 Dân A-ma-léc và dân Ca-na-an ở trong trũng; ngày mai các ngươi hãy trở lui lại sau, đi đến đồng vắng về hướng Biển-đỏ.
26 Đức Giê-hô-va cũng phán cùng Môi-se và A-rôn, mà rằng: 27 Ta sẽ chịu hội-chúng hung-dữ nầy hay lằm-bằm cùng ta cho đến chừng nào? Ta đã nghe lời lằm-bằm của dân Y-sơ-ra-ên oán-trách ta. 28 Hãy nói với dân-chúng: Đức Giê-hô-va nói rằng: Ta chỉ sự hằng sống ta mà thề, ta sẽ đãi các ngươi tùy theo lời ta đã nghe các ngươi nói; 29 những thây các ngươi sẽ ngã nằm trong đồng vắng nầy. Các ngươi mà người ta đã tu-bộ, hết thảy bao nhiêu cũng vậy, từ hai mươi tuổi sắp lên, là những kẻ đã lằm-bằm cùng ta, 30 thì chẳng hề được vào xứ mà ta đã thề cho các ngươi ở, ngoại trừ Ca-lép, con trai của Giê-phu-nê, và Giô-suê, con trai của Nun. 31 Nhưng ta sẽ đem vào xứ những con trẻ của các ngươi mà các ngươi có nói rằng: Chúng nó sẽ bị làm một miếng mồi; rồi chúng nó sẽ biết xứ các ngươi đã chê-bai. 32 Còn những thây các ngươi sẽ ngã nằm trong đồng vắng nầy. 33 Con-cái các ngươi sẽ chăn chiên nơi đồng vắng trong bốn mươi năm, và sẽ mang hình-phạt vì tội thông-dâm của các ngươi, cho đến chừng nào thây của các ngươi đã ngã rạp hết trong đồng vắng. 34 Các ngươi đi do-thám xứ bao nhiêu ngày, nghĩa là bốn mươi ngày, thì các ngươi cũng sẽ mang hình-phạt vì tội gian-ác mình bấy nhiêu năm, nghĩa là bốn mươi năm, một năm đền cho một ngày; bấy giờ các ngươi sẽ biết ta đã xây khỏi các ngươi. 35 Ta, Đức Giê-hô-va, đã phán: Ta sẽ làm đều nầy cho cả hội-chúng hung-dữ nầy đã hiệp lại nghịch cùng ta; chúng nó sẽ bị hao-mòn và chết tại trong đồng vắng nầy.
36 Những người mà Môi-se đã sai đi do-thám xứ, khi trở về có xui cho cả hội-chúng lằm-bằm cùng Môi-se, 37 và có phao-phản xứ, những người nầy đều bị một tai-vạ hành chết trước mặt Đức Giê-hô-va. 38 Nhưng trong bọn người đi do-thám xứ, chỉ có Giô-suê, con trai của Nun, và Ca-lép, con trai của Giê-phu-nê, còn sống được.
39 Môi-se thuật lại những lời nầy cho cả dân Y-sơ-ra-ên; rồi có một sự thảm-sầu rất lớn trong dân-sự. 40 Đoạn, dân-sự dậy sớm đi lên chót núi mà nói rằng: Chúng tôi đây sẽ đi lên tới chỗ Đức Giê-hô-va đã phán-hứa, vì chúng tôi có phạm tội. 41 Song Môi-se nói rằng: Sao các ngươi trái mạng Đức Giê-hô-va? Sự đó sẽ chẳng may-mắn đâu. 42 Chớ đi lên đó, e các ngươi bị quân nghịch đánh bại chăng; vì Đức Giê-hô-va không còn ở giữa các ngươi nữa. 43 Kìa, dân A-ma-léc và dân Ca-na-an ở đằng trước các ngươi, các ngươi sẽ bị gươm ngã rạp, bởi vì đã bội-nghịch cùng Đức Giê-hô-va, Đức Giê-hô-va sẽ không ở cùng các ngươi. 44 Nhưng dân-sự cố-ý đi lên chót núi; còn hòm giao-ước của Đức Giê-hô-va và Môi-se không đi ra khỏi trại-quân. 45 Dân A-ma-léc và dân Ca-na-an ở trong núi nầy đổ xuống, đánh bại và phân thây dân Y-sơ-ra-ên cho đến Họt-ma.
