Gia-cốp Cưới vợ và Sanh Con
Câu chuyện bắt đầu khi Gia-cốp đến vùng đất của họ hàng mình. Tại đây, ông gặp người cậu tên là La-ban. Hai người thỏa thuận rằng Gia-cốp sẽ làm việc cho La-ban để được cưới Ra-chên – người con gái xinh đẹp mà ông đem lòng yêu mến.
Tuy nhiên, La-ban đã lừa dối Gia-cốp. Thay vì gả Ra-chên như đã hứa, La-ban lại gả con gái lớn là Lê-a cho Gia-cốp. Điều trớ trêu là việc bị lừa dối này dường như là một sự nhắc nhở với Gia-cốp về chính hành động lừa dối của mình trước đây – điều đã khiến ông phải trốn đến Ha-ran từ đầu. Cuối cùng, Gia-cốp đã cưới được cả Ra-chên lẫn Lê-a làm vợ.
Cuộc sống hôn nhân với hai chị em không hề dễ dàng. Giữa họ nảy sinh sự ganh đua gay gắt, đặc biệt là trong việc sinh con. Cả hai người vợ thậm chí còn gả các nữ tì của mình là Xinh-ba và Binh-ha cho Gia-cốp, nhằm có thêm con cái trong cuộc tranh đua này. Kết quả là Gia-cốp có tổng cộng 12 con trai và một con gái, sinh ra từ cả hai người vợ và hai người nữ tì.
Gia-cốp kết-hôn cùng Lê-a và Ra-chên con gái La-ban
29 1 Đoạn, Gia-cốp lên đường, đi đến xứ của dân Đông-phương. 2 Người nhìn xem, thấy một cái giếng trong đồng ruộng, gần đó có ba bầy chiên nằm nghỉ, vì nơi nầy là chốn người ta cho các bầy chiên uống nước. Hòn đá đậy trên miệng giếng rất lớn. 3 Các bầy chiên đều hiệp lại đó, rồi họ lăn hòn đá trên miệng giếng ra, cho các bầy uống nước; đoạn, lăn đá lại chỗ cũ, đậy trên miệng giếng.
4 Gia-cốp hỏi mấy tay chăn-chiên rằng: Hỡi các anh! các anh ở đâu đây? Bọn đó đáp rằng: Chúng tôi ở Cha-ran đến. 5 Người hỏi: Các anh có biết La-ban, con trai Na-cô, chăng? Đáp rằng: Chúng tôi biết. 6 Lại hỏi: Người đó được mạnh-giỏi chăng? Đáp rằng: Người vẫn được mạnh-giỏi, và nầy, Ra-chên, con gái người, đương đi đến cùng bầy chiên kia. 7 Người nói: Nầy, trời hãy còn sớm, chưa phải là giờ nhóm-hiệp các súc-vật; vậy, các anh hãy cho bầy chiên uống nước, rồi thả đi ăn lại đi. 8 Đáp rằng: Chúng tôi làm như vậy chẳng được; phải đợi các bầy hiệp lại đủ hết rồi, bấy giờ mới lăn hòn đá trên miệng giếng ra, cho bầy uống nước được.
9 Vả, đương lúc người còn nói chuyện cùng bọn đó, thì Ra-chên dắc bầy chiên của cha nàng đến, vì nàng vốn là người chăn chiên. 10 Khi vừa thấy Ra-chên, con gái La-ban, cậu mình, thì người liền lại gần lăn hòn đá ra khỏi miệng giếng, cho bầy chiên của La-ban, cậu mình, uống nước. 11 Gia-cốp hôn Ra-chên, cất tiếng lên khóc; 12 rồi nói cho nàng biết rằng mình là bà-con với cha nàng, tức con trai của Rê-be-ca. Nàng bèn chạy về thuật lại cho cha hay. 13 Vừa khi nghe nói Gia-cốp, con trai của em gái mình, thì La-ban chạy đến trước mặt người, ôm choàng lấy mà hôn, rồi mời vào nhà. Gia-cốp thuật lại cho La-ban nghe các việc đã xảy qua. 14 La-ban bèn đáp rằng: Thật vậy, cháu là cốt-nhục của cậu; rồi Gia-cốp ở một tháng cùng cậu.
15 Đoạn, La-ban nói cùng Gia-cốp rằng: Vì cớ cháu là bà-con của cậu, cháu giúp công không cho cậu thôi sao? Tiền công bao nhiêu hãy nói cho cậu biết. 16 Vả, La-ban có hai con gái, con lớn tên là Lê-a; con nhỏ tên là Ra-chên. 17 Mắt Lê-a yếu, còn Ra-chên hình-dung đẹp-đẽ, vẻ mặt tốt-tươi. 18 Gia-cốp yêu Ra-chên nên nói rằng: Vì nàng Ra-chên, con út cậu, tôi sẽ giúp việc trong bảy năm. 19 La-ban trả lời rằng: Thà cậu gả nó cho cháu hơn là gả cho một người khác; hãy ở với cậu. 20 Vậy, Gia-cốp vì Ra-chên, phải giúp việc trong bảy năm; nhưng bởi yêu nàng, nên coi bảy năm bằng chừng đôi ba bữa.
21 Kế đó, Gia-cốp nói cùng La-ban rằng: Hạn tôi đã mãn rồi; đâu! xin cậu hãy giao vợ tôi lại đặng tôi đến gần cùng nàng. 22 La-ban bèn mời các người trong xóm, bày một bữa tiệc; 23 đến chiều tối, bắt Lê-a, con gái mình, đưa cho Gia-cốp, rồi chàng đến cùng nàng. 24 La-ban lại cắt con đòi Xinh-ba theo hầu Lê-a, con gái mình. 25 Sáng bữa sau, mới biết là nàng Lê-a, thì Gia-cốp hỏi La-ban rằng: Cậu đã đãi tôi cách chi vậy? Có phải vì Ra-chên mà tôi mới giúp việc cho nhà cậu chăng? Sao cậu lừa-gạt tôi? 26 La-ban đáp rằng: Phong-tục ở đây chẳng phải được gả em út trước, rồi chị cả sau. 27 Hãy ở với đứa nầy trọn một tuần đi, rồi ta sẽ gả luôn đứa kia cho; về đứa kia cháu phải giúp công cho cậu thêm bảy năm nữa. 28 Gia-cốp theo lời, ở cùng Lê-a trọn một tuần, rồi La-ban gả Ra-chên, con gái mình, cho chàng, 29 và cắt con đòi Bi-la theo hầu Ra-chên con gái mình. 30 Gia-cốp đi lại cùng Ra-chên, thương-yêu nàng hơn Lê-a. Vậy, người ở giúp việc nhà La-ban thêm bảy năm nữa.
Lê-a sanh bốn con trai cho Gia-cốp
31 Đức Giê-hô-va thấy Lê-a bị ghét, bèn cho nàng sanh-sản; còn Ra-chên lại son-sẻ. 32 Lê-a thọ-thai, sanh một con trai, đặt tên Ru-bên (nghĩa là: Nầy, hãy coi một đứa con trai); vì nói rằng: Đức Giê-hô-va đã thấy sự cực-khổ tôi; bây giờ chồng sẽ yêu-mến tôi. 33 Nàng thọ-thai nữa và sanh một con trai, đặt tên Si-mê-ôn (nghĩa là nghe biết); vì nói rằng: Đức Giê-hô-va có nghe biết tôi bị ghét, nên cho thêm đứa nầy. 34 Nàng thọ-thai nữa và sanh một con trai; nàng rằng: Lần nầy chồng sẽ dính-díu cùng tôi, vì tôi đã sanh cho người ba con trai; bởi cớ đó, đặt tên là Lê-vi (nghĩa là dính-díu.). 35 Nàng thọ-thai nữa, sanh một con trai, và nói rằng: Lần nầy tôi ngợi-khen Đức Giê-hô-va; vì cớ ấy, đặt tên là Giu-đa (nghĩa là ngợi-khen.). Đoạn, nàng thôi thai-nghén.
La-ban và Gia-cốp Thi Nhau Mưu Trí
Sau khi Giô-sép chào đời, Gia-cốp muốn trở về quê hương Ca-na-an. Trước khi ra đi, ông thương lượng với La-ban về tiền công cho những năm tháng làm việc của mình. Tuy nhiên, một lần nữa La-ban lại tìm cách lừa gạt Gia-cốp.
Không chịu để mình bị thiệt thòi, Gia-cốp đã nghĩ ra một kế hoạch thông minh. Dựa trên thỏa thuận giữa hai người, ông tìm cách gia tăng đàn chiên của mình một cách hợp pháp. Ông tin rằng những vật mà chiên nhìn thấy trong lúc giao phối sẽ ảnh hưởng đến đặc điểm di truyền của chiên con. Dựa trên niềm tin này, ông đã thực hiện kế hoạch của mình để đối phó với sự xảo quyệt của La-ban.
Câu chuyện này cho thấy cuộc đấu trí gay gắt giữa hai người đàn ông, khi cả hai đều tìm cách để giành phần lợi về mình trong việc phân chia tài sản.
Nàng Bi-la sanh Đan và Nép-ta-li
30 1 Ra-chên thấy mình chẳng sanh con cho Gia-cốp, thì đem lòng ghen-ghét chị, nói cùng Gia-cốp rằng: Hãy cho tôi có con, bằng không, tôi chết. 2 Gia-cốp nổi giận cùng Ra-chên mà rằng: Há ta được thay quyền Đức Giê-hô-va, mà không cho ngươi sanh-sản sao? 3 Ra-chên rằng: Nầy con đòi Bi-la của tôi, hãy lại cùng nó, hầu cho nó sanh-đẻ thay cho tôi (Trong nguyên-bổn ghi: Sanh-đẻ trên đầu gối tôi), đặng phần tôi bởi nó cũng có con nữa. 4 Vậy, Ra-chên đưa Bi-la làm hầu Gia-cốp, và người đi lại cùng nàng. 5 Bi-la thọ-thai, sanh một con trai cho Gia-cốp. 6 Ra-chên rằng: Đức Chúa Trời đã xét tôi công-bình, nhậm lời tôi, nên cho tôi một con trai; vì cớ ấy, nàng đặt tên đứa trai đó là Đan (nghĩa là xét công-bình). 7 Bi-la, con đòi của Ra-chên, thọ-thai nữa, và sanh một con trai thứ nhì cho Gia-cốp. 8 Ra-chên rằng: Tôi đã hết sức chống-cự với chị tôi, và tôi được thắng; vì cớ ấy, nàng đặt tên đứa trai nầy là Nép-ta-li (nghĩa là đấu-địch).
Nàng Xinh-ba sanh Gát và A-se
9 Lê-a thấy mình thôi sanh-sản, bèn bắt Xinh-ba, con đòi mình, làm hầu cho Gia-cốp.
10 Xinh-ba, con đòi của Lê-a, sanh một con trai cho Gia-cốp. 11 Lê-a rằng: Phước biết dường bao! rồi đặt tên đứa trai đó là Gát (nghĩa là phước). 12 Xinh-ba, con đòi của Lê-a, sanh một con trai thứ nhì cho Gia-cốp; 13 thì Lê-a rằng: Tôi lấy làm vui-mừng dường bao! vì các con gái sẽ xưng ta được phước; nàng bèn đặt tên đứa trai đó là A-se (nghĩa là vui-mừng).
Lê-a sanh thêm Y-sa-ca, Sa-bu-lôn và Đi-na
14 Nhằm mùa gặt lúa mì, Ru-bên đi ra đồng gặp được những trái phong-già (Trái nầy ở bên xứ Pha-lê-tin), đem về dâng cho Lê-a, mẹ mình. Ra-chên bèn nói cùng Lê-a rằng: Xin chị hãy cho tôi những trái phong-già của con chị đó. 15 Đáp rằng: Cướp chồng tao há là một việc nhỏ sao, nên mầy còn muốn lấy trái phong-già của con trai tao nữa? Ra-chên rằng: Ừ thôi! chồng ta hãy ở cùng chị tối đêm nay, đổi cho trái phong-già của con chị đó. 16 Đến chiều, Gia-cốp ở ngoài đồng về, thì Lê-a đến trước mặt người mà nói rằng: Chàng hãy lại cùng tôi, vì tôi đã dùng trái phong-già của con tôi chịu thuê được chàng; vậy, đêm đó người lại nằm cùng nàng. 17 Đức Chúa Trời nhậm lời Lê-a, nàng thọ-thai và sanh cho Gia-cốp một con trai thứ năm. 18 Nàng rằng: Đức Chúa Trời đã đền công tôi, vì cớ tôi đã trao con đòi cho chồng; vậy, nàng đặt tên đứa con trai đó là Y-sa-ca (nghĩa là đền). 19 Lê-a thọ-thai nữa, sanh một con trai thứ sáu cho Gia-cốp, 20 bèn nói rằng: Đức Chúa Trời ban cho tôi một vật quí-báu; lần nầy chồng sẽ ở cùng tôi, vì đã sanh cho người sáu con trai rồi. Nàng đặt tên đứa con trai nầy là Sa-bu-lôn (nghĩa là nhà ở). 21 Kế đó, nàng sanh một con gái, đặt tên là Đi-na.
Ra-chên sanh Giô-sép
22 Đức Chúa Trời nhớ lại Ra-chên, bèn nhậm lời và cho nàng sanh-sản. 23 Nàng thọ-thai, sanh một con trai, mà rằng: Đức Chúa Trời đã rửa sự xấu-hổ cho tôi rồi; 24 bèn đặt tên đứa trai đó là Giô-sép (nghĩa là rửa hay là thêm); lại nói rằng: Cầu-xin Đức Giê-hô-va thêm cho một con trai nữa!
Lời khế-ước của La-ban và Gia-cốp
25 Khi Ra-chên đã sanh Giô-sép thì Gia-cốp thưa cùng La-ban rằng: Xin cậu cho tôi thôi, đặng trở về quê-hương tôi; 26 xin giao vợ và con lại cho tôi, mà tôi đã được vì cớ giúp cậu, để tôi đi; bởi cậu cũng biết rằng tôi đã giúp công-việc cho cậu thể nào. 27 La-ban đáp rằng: Ước gì cậu được nhờ ơn cháu! Cậu cũng đoán rõ-ràng Đức Giê-hô-va đã vì cháu mà ban phước cho cậu vậy. 28 Lại nói rằng: Cháu hãy định công-giá cháu đi, rồi cậu sẽ trả cho! 29 Gia-cốp đáp: Cậu biết tôi giúp-đỡ cậu thể nào, và về tay tôi bầy súc-vật cậu được ra sao. 30 Trước khi tôi đến, súc-vật của cậu thật ít, nhưng từ khi tôi đến ở, thì thêm nhiều quá bội. Đức Giê-hô-va đã ban phước cho cậu từ khi tôi bước chơn vào nhà nầy; bây giờ biết chừng nào tôi sẽ được lo việc nhà tôi? 31 La-ban rằng: Cậu sẽ cho cháu cái gì bây giờ? Đáp rằng: Sẽ chẳng cho tôi chi cả. Nếu thuận theo lời nầy, thì tôi sẽ cho ăn và chăn bầy súc-vật cậu nữa: 32 Ngày nay tôi sẽ đi kiểm-soát các bầy chiên và bầy dê của cậu; trong bầy chiên bầy dê, hễ con nào có rằn, có đốm, cùng chiên sắc đen, thì tôi sẽ để riêng ra; ấy sẽ là phần công-giá của tôi đó. 33 Một mai cậu đi xem-xét công-giá tôi, thì lòng ngay-thẳng tôi sẽ làm chứng trước mặt cậu. Hễ ở về phần bên tôi, các con dê nào không có rằn và đốm, các chiên con nào không có sắc đen, thì sẽ cho là ăn cắp. 34 La-ban đáp: Ừ thôi! được như lời cháu nói. 35 Chánh ngày đó, La-ban liền để riêng các dê đực có sọc, có đốm, các dê cái có rằn, có đốm, các vật nào có đốm trắng và các chiên con có sắc đen, giao cho mấy con trai mình; 36 rồi để Gia-cốp cùng mình ở cách xa nhau chừng ba ngày đường; Gia-cốp bèn chăn bầy súc-vật của La-ban chỉ còn lại.
37 Đoạn, Gia-cốp lấy nhành bạch-dương, nhành bồ-đào và nhành bá-tiên tươi, lột vỏ để bày lằn da trắng ở trong ra. 38 Người để những nhành đã lột vỏ trong máng trước mặt con chiên, là nơi các thú đó đến uống; khi đến uống nước thì con chiên có giao-hiệp nhau. 39 Các con chiên ngó thấy những nhành đó mà giao-hiệp nhau thì sanh chiên con có sọc, có rằn và có đốm. 40 Gia-cốp để riêng chiên con ra, rồi để chiên cái trong bầy của La-ban trước mặt các con có sọc và có sắc đen; nhưng bầy mình thì riêng ra, không để gần bầy của La-ban. 41 Vả, mọi lần các con chiên mạnh mập giao-hiệp, thì Gia-cốp để các nhành đó dưới mắt trong máng uống nước, đặng chúng nó đối nhành mà giao-hiệp cùng nhau. 42 Nhưng khi nào con chiên gầy ốm, thì người không để nhành như vậy; thế thì, các chiên con gầy ốm để về phần La-ban, còn chiên con mạnh mập lại về phần Gia-cốp. 43 Vậy, người trở nên rất giàu, có nhiều bầy súc-vật, tôi trai, tớ gái, lạc-đà và lừa.
