Đọc Xuất Ê-díp-tô ký 19:1 - 20:26; 23:20 - 24:18
Giao Ước của Dân Y-sơ-ra-ên với Đức Chúa Trời
Sau 635 năm kể từ lời hứa với Áp-ra-ham rằng sẽ làm cho dòng dõi ông thành một dân tộc lớn và ban phước cho họ như dân được chọn của Ngài, giờ đây đến thời điểm thực hiện lời hứa. Ban đầu, giao ước với Áp-ra-ham rất đơn giản – chỉ đòi hỏi ông tin tưởng và phó thác vào lời hứa của Đức Chúa Trời.
Khi Đức Chúa Trời tiếp cận dân Y-sơ-ra-ên để lập giao ước với họ như tuyển dân của Ngài, mọi thứ trở nên phức tạp hơn. Ban đầu nhiệt tình đón nhận, sau đó dân Y-sơ-ra-ên nhanh chóng nhận ra trách nhiệm nặng nề của giao ước này. Để ký kết, họ phải:
Thề nguyện trung thành với Đức Chúa Trời – Đấng Tạo Hóa vô hình
Cam kết tuân phục các luật lệ nghiêm ngặt của giao ước
Sự kiện lịch sử này khởi đầu bằng lời đề nghị giao ước từ Đức Chúa Trời, yêu cầu toàn dân phải thanh tẩy để chuẩn bị cho việc chính thức chấp nhận.
Đến sa-mạc Si-na-i
19 1 Tháng thứ ba, sau khi ra khỏi xứ Ê-díp-tô, trong ngày đó (Nghĩa là mồng một tháng thứ ba) dân Y-sơ-ra-ên đến nơi đồng vắng Si-na-i. 2 Từ Rê-phi-đim ra đi, đến nơi đồng vắng Si-na-i, và đóng trại tại đó, đối-diện cùng núi.
Đức Chúa Trời phán cùng Môi-se tại trên núi
3 Môi-se bèn lên đến Đức Chúa Trời, Đức Giê-hô-va ở trên núi gọi người mà phán rằng: Ngươi hãy nói như vầy cho nhà Gia-cốp, và tỏ đều nầy cho dân Y-sơ ra-ên: 4 Các ngươi đã thấy đều ta làm cho người Ê-díp-tô, ta chở các ngươi trên cánh chim ưng làm sao, và dẫn các ngươi đến cùng ta thế nào. 5 Vậy, bây giờ, nếu các ngươi vâng lời ta và giữ sự giao-ước ta, thì trong muôn dân, các ngươi sẽ thuộc riêng về ta, vì cả thế-gian đều thuộc về ta. 6 Các ngươi sẽ thành một nước thầy tế-lễ, cùng một dân-tộc thánh cho ta. Bấy nhiêu lời đó ngươi sẽ nói lại cùng dân Y-sơ-ra-ên.
7 Môi-se đến đòi các trưởng-lão trong dân-sự, thuật cùng họ mọi lời Đức Giê-hô-va đã dặn mình nói lại. 8 Cả dân-sự đồng-thinh đáp rằng: Chúng tôi xin làm mọi việc Đức Giê-hô-va đã phán dặn. Môi-se bèn thuật lại lời của dân-sự cùng Đức Giê-hô-va. 9 Ngài phán rằng: Nầy, ta sẽ ở trong đám mây mịt-mịt đi đến ngươi; đặng khi nào ta phán cùng ngươi, thì dân-sự nghe và tin-cậy ngươi luôn luôn. Đoạn, Môi-se đem lời của dân-sự thưa lại cho Đức Giê-hô-va.
10 Đức Giê-hô-va bèn phán cùng Môi-se rằng: Hãy đi đến cùng dân-sự, khiến dân giữ mình thánh-sạch ngày nay và ngày mai, cùng phải giặt áo-xống mình. 11 Qua ngày thứ ba, dân khá sẵn-sàng, vì ngày đó Đức Giê-hô-va sẽ giáng-lâm trước mắt dân-sự tại núi Si-na-i. 12 Vả, ngươi hãy phân-định giới-hạn cho dân-sự ở chung-quanh núi, và dặn rằng: Khá giữ mình đừng leo lên núi, hoặc đụng đến chơn; hễ kẻ nào đụng đến thì sẽ bị xử-tử. 13 Chớ ai tra tay vào mình người đó, nhưng người đó phải bị liệng đá hoặc bắn tên; bất-luận vật hay người, cũng chẳng để cho sống đâu. Khi kèn thổi lên, dân-sự sẽ đến gần núi. 14 Môi-se xuống núi đến cùng dân-sự, khiến họ giữ mình thánh-sạch, và giặt áo-xống mình. 15 Người dặn dân-sự rằng: Trong ba ngày hãy sẵn-sàng, chớ đến gần đờn-bà.
Dấu Đức Chúa Trời hiện ra trên núi Si-na-i
16 Qua sáng ngày thứ ba, có sấm vang chớp nhoáng, một áng mây mịt-mịt ở trên núi, và tiếng kèn thổi rất vang-động; cả dân-sự ở trong trại-quân đều run hãi. 17 Môi-se bèn biểu dân ra khỏi trại-quân nghinh-tiếp Đức Chúa Trời; dân-sự dừng lại tại chơn núi. 18 Vả, bấy giờ, khắp núi Si-na-i đều ra khói, vì Đức Giê-hô-va ở trong lửa giáng-lâm nơi đó; khói ra khác nào khói của lò lửa lớn kia, và cả hòn núi đều rung-động cách kịch-liệt. 19 Tiếng kèn càng vang-động; Môi-se nói, Đức Chúa Trời đáp tiếng lại. 20 Đức Giê-hô-va giáng-lâm trên chót núi Si-na-i, đòi Môi-se lên, Môi-se bèn lên.
21 Đức Giê-hô-va phán rằng: Hãy xuống cấm dân-sự đừng xông-pha đến gần Đức Giê-hô-va mà nhìn, e nhiều người trong bọn phải chết chăng. 22 Dầu những thầy tế-lễ đến gần Đức Giê-hô-va cũng phải giữ mình thánh-sạch, kẻo Ngài hại họ chăng. 23 Môi-se thưa cùng Đức Giê-hô-va rằng: Dân-sự chẳng được lên núi Si-na-i đâu, vì Ngài có cấm chúng tôi mà phán rằng: Hãy phân-định giới-hạn chung-quanh núi, và phân-biệt nơi đó là đất thánh. 24 Đức Giê-hô-va phán rằng: Hãy đi xuống, rồi đem A-rôn lên cùng ngươi, song những thầy tế-lễ và dân-sự chớ xông-pha đặng lên đến gần Đức Giê-hô-va, e Ngài hại họ chăng. 25 Vậy, Môi-se đi xuống, nói lại cho dân-sự nghe.
Mười điều-răn
20 1 Bấy giờ, Đức Chúa Trời phán mọi lời nầy, rằng:
2 Ta là Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi, đã rút ngươi ra khỏi xứ Ê-díp-tô, là nhà nô-lệ.
3 Trước mặt ta, ngươi chớ có các thần khác.
4 Ngươi chớ làm tượng chạm cho mình, cũng chớ làm tượng nào giống những vật trên trời cao kia, hoặc nơi đất thấp nầy, hoặc trong nước dưới đất. 5 Ngươi chớ quì lạy trước các hình-tượng đó, và cũng đừng hầu việc chúng nó; vì ta là Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi, tức là Đức Chúa Trời kỵ-tà, hễ ai ghét ta, ta sẽ nhơn tội tổ-phụ phạt lại con cháu đến ba bốn đời, 6 và sẽ làm ơn đến ngàn đời cho những kẻ yêu-mến ta và giữ các điều-răn ta.
7 Ngươi chớ lấy danh Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi mà làm chơi, vì Đức Giê-hô-va chẳng cầm bằng vô-tội kẻ nào lấy danh Ngài mà làm chơi.
8 Hãy nhớ ngày nghỉ đặng làm nên ngày thánh. 9 Ngươi hãy làm hết công-việc mình trong sáu ngày; 10 nhưng ngày thứ bảy là ngày nghỉ của Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi: trong ngày đó, ngươi, con trai, con gái, tôi trai tớ gái, súc-vật của ngươi, hoặc khách ngoại-bang ở trong nhà ngươi, đều chớ làm công-việc chi hết; 11 vì trong sáu ngày Đức Giê-hô-va đã dựng nên trời, đất, biển, và muôn vật ở trong đó, qua ngày thứ bảy thì Ngài nghỉ: vậy nên Đức Giê-hô-va đã ban phước cho ngày nghỉ và làm nên ngày thánh.
12 Hãy hiếu-kính cha mẹ ngươi, hầu cho ngươi được sống lâu trên đất mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi ban cho.
13 Ngươi chớ giết người.
14 Ngươi chớ phạm tội tà-dâm.
15 Ngươi chớ trộm-cướp.
16 Ngươi chớ nói chứng dối cho kẻ lân-cận mình.
17 Ngươi chớ tham nhà kẻ lân-cận ngươi, cũng đừng tham vợ người, hoặc tôi trai tớ gái, bò, lừa, hay là vật chi thuộc về kẻ lân-cận ngươi.
Dân-sự kinh-khủng
18 Vả, cả dân-sự nghe sấm vang, tiếng kèn thổi, thấy chớp nhoáng, núi ra khói, thì run-rẩy và đứng cách tận xa. 19 Dân-sự bèn nói cùng Môi-se rằng: Chính mình người hãy nói cùng chúng tôi thì chúng tôi sẽ nghe; nhưng cầu-xin Đức Chúa Trời chớ phán cùng, e chúng tôi phải chết chăng. 20 Môi-se đáp rằng: Đừng sợ chi, vì Đức Chúa Trời giáng-lâm đặng thử các ngươi, hầu cho sự kính-sợ Ngài ở trước mặt các ngươi, cho các ngươi không phạm tội. 21 Vậy, dân-sự đứng cách tận xa, còn Môi-se đến gần đám mây đen-kịt có Đức Chúa Trời ngự ở trong.
Bàn-thờ dâng của-lễ
22 Đức Giê-hô-va phán cùng Môi-se rằng: Ngươi hãy nói cho dân Y-sơ-ra-ên như vầy: Các ngươi đã thấy ta từ trên trời phán xuống cùng; 23 vậy, chớ đúc tượng-thần bằng bạc hay bằng vàng mà sánh với ta. 24 Ngươi hãy lập cho ta một bàn-thờ bằng đất, trên đó phải dâng của-lễ thiêu, cùng của-lễ thù-ân của ngươi, hoặc chiên hay bò. Phàm nơi nào có ghi-nhớ danh ta, ta sẽ đến và ban phước cho ngươi tại đó. 25 Nếu ngươi lập cho ta một bàn-thờ bằng đá, chớ dùng đá chạm, vì nếu ngươi dùng đồ để chạm thì sẽ làm đá đó ra ô-uế. 26 Ngươi chớ đi từ bực thang lên bàn-thờ ta, hầu cho sự lõa-lồ ngươi không tố-lộ.
Tại thời điểm này, sách Xuất Ê-díp-tô Ký ghi lại những điều luật đầu tiên của dân Y-sơ-ra-ên. Khác với các dân tộc khác, họ sẽ là một nền thần quyền, được cai trị trực tiếp bởi luật pháp thiêng liêng của Đức Chúa Trời.
Những luật lệ do Môi-se tiếp nhận bổ sung cho Mười Điều Răn, tạo nên khuôn khổ hiến pháp cho các luật lệ sau này. Các luật bao gồm:
Quy tắc thờ phượng tại bàn thờ
Cách đối xử với nô lệ
Luật về tội phạm chống người và tài sản
Các tội bị xử tử như phù phép, thú tính, thờ hình tượng
Bên cạnh đó, Đức Chúa Trời còn ban hành nhiều chỉ dẫn đạo đức để khuyến khích sự trung thực, công bình và tương trợ lẫn nhau trong những lúc khẩn cấp. Cuối cùng, một số luật được ban ra về:
Trách nhiệm với người lạ và chủ nợ
Đạo đức và tương trợ
Nghỉ ngơi ngày Sa-bát
Ba lễ hội hàng năm: Lễ Bánh Không Men, Lễ Mùa Gặt và Lễ Thu Hoạch
Các luật chi tiết sẽ được trình bày sau trong một bộ sưu tập theo chủ đề, nhằm tránh sự lặp lại trong các sách sau.
Lời hứa ban phước cho dân Y-sơ-ra-ên
23 20 Đây nầy, ta sai một thiên-sứ đi trước mặt ngươi, đặng phù-hộ trong lúc đi đường, và đưa ngươi vào nơi ta đã dự-bị. 21 Trước mặt người, ngươi khá giữ mình, phải nghe theo lời, chớ nên phản-nghịch; người sẽ chẳng tha tội ngươi đâu, vì danh ta ngự trong mình người. 22 Nhưng nếu ngươi chăm-chỉ nghe lời người, cùng làm theo mọi lời ta sẽ phán, ta sẽ thù-nghịch cùng kẻ thù-nghịch ngươi, và đối-địch với kẻ đối-địch ngươi. 23 Vì thiên-sứ ta sẽ đi trước mặt, đưa ngươi vào xứ của dân A-mô-rít, dân Hê-tít, dân Phê-rê-sít, dân Ca-na-an, dân Hê-vít, và dân Giê-bu-sít, rồi ta sẽ diệt chúng nó.
24 Ngươi chớ quì-lạy và hầu việc các thần chúng nó; chớ bắt-chước công-việc họ, nhưng phải diệt hết các thần đó và đạp nát các pho tượng họ đi. 25 Ngươi hãy hầu việc Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi; Ngài sẽ ban ơn cho vật ăn uống của ngươi, và tiêu-trừ các bịnh-hoạn giữa vòng ngươi. 26 Trong xứ ngươi sẽ chẳng có đờn-bà sảo thai hay là đờn-bà son-sẻ. Ta sẽ cho ngươi được trường-thọ. 27 Ta sẽ sai sự kinh-khiếp ta đi trước, hễ ngươi đến dân nào, ta sẽ làm cho dân ấy vỡ chạy lạc đường, và cho kẻ thù-nghịch ngươi xây lưng trước mặt ngươi. 28 Ta sẽ sai ong lỗ đi trước đánh đuổi dân Hê-vít, dân Ca-na-an, dân Hê-tít khỏi trước mặt ngươi. 29 Ta sẽ chẳng đuổi chúng nó đi hết trong một năm đâu, e khi xứ sẽ trở nên đồng vắng, và loài thú rừng sanh-sản ra đông, hại ngươi chăng; 30 nhưng ta sẽ đuổi chúng nó lần lần khỏi trước mặt ngươi, cho đến chừng nào số ngươi thêm nhiều và có thể cầm đất đó làm sản-nghiệp.
31 Ta sẽ phân-định bờ-cõi ngươi từ Biển-đỏ chí biển Phi-li-tin, từ đồng vắng đến sông cái; vì ta sẽ giao-phú dân đó vào tay ngươi, và ngươi sẽ đuổi chúng nó khỏi mặt mình. 32 Ngươi đừng kết giao-ước cùng chúng nó, hoặc cùng các thần của chúng nó. 33 Họ sẽ chẳng ở trong xứ ngươi đâu, e khi chúng nó xui cho ngươi phạm tội cùng ta mà hầu việc các thần họ chăng; đều đó chắc sẽ thành một cái bẫy cho ngươi vậy.
Môi-se trở lên núi Si-na-i
24 1 Đức Chúa Trời phán cùng Môi-se rằng: Ngươi và A-rôn, Na-đáp, và A-bi-hu cùng bảy mươi trưởng-lão Y-sơ-ra-ên hãy lên cùng Đức Giê-hô-va ở đằng xa mà lạy. 2 Chỉ một mình Môi-se sẽ đến gần Đức Giê-hô-va mà thôi, còn họ không đến gần, và dân-sự cũng không lên cùng người.
3 Môi-se bèn đến thuật lại cho dân-sự mọi lời phán của Đức Giê-hô-va và các luật-lệ, thì chúng đồng-thinh đáp rằng: Chúng tôi sẽ làm mọi lời Đức Giê-hô-va phán-dạy. 4 Môi-se chép hết mọi lời của Đức Giê-hô-va; rồi dậy sớm, xây một bàn-thờ nơi chơn núi, dựng mười hai cây trụ chỉ về mười hai chi-phái Y-sơ-ra-ên. 5 Người sai kẻ trai-trẻ của dân Y-sơ-ra-ên đi dâng của-lễ thiêu và của-lễ thù-ân cho Đức Giê-hô-va bằng con bò tơ. 6 Môi-se lấy phân nửa huyết đựng trong các chậu, còn phân nửa thì rưới trên bàn-thờ. 7 Đoạn, người cầm quyển sách giao-ước đọc cho dân-sự nghe, thì dân-sự nói rằng: Chúng tôi sẽ làm và vâng theo mọi lời Đức Giê-hô-va phán chỉ. 8 Môi-se bèn lấy huyết rưới trên mình dân-sự mà nói rằng: Đây là huyết giao-ước của Đức Giê-hô-va đã lập cùng các ngươi y theo mọi lời nầy.
9 Đoạn, Môi-se và A-rôn, Na-đáp và A-bi-hu cùng bảy mươi trưởng-lão Y-sơ-ra-ên đều lên núi, 10 ngó thấy Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên; dưới chơn Ngài có một vật giống bích-ngọc trong ngần, khác nào như sắc trời thanh-quang. 11 Ngài chẳng tra tay vào những người tôn-trọng trong vòng dân Y-sơ-ra-ên; nhưng họ ngó thấy Đức Chúa Trời, thì ăn và uống.
12 Đức Giê-hô-va phán cùng Môi-se rằng: Hãy lên núi, đến cùng ta và ở lại đó; ta sẽ ban cho ngươi bảng đá, luật-pháp và các điều-răn của ta đã chép đặng dạy dân-sự. 13 Môi-se bèn chờ dậy cùng Giô-suê, kẻ hầu mình, rồi Môi-se đi lên núi Đức Chúa Trời. 14 Người bèn nói cùng các trưởng-lão rằng: Hãy đợi chúng tôi tại đây cho đến chừng nào trở về cùng các ngươi. Nầy, A-rôn và Hu-rơ ở lại cùng các ngươi, ai có việc chi hãy hỏi hai người đó.
15 Vậy, Môi-se lên núi, mây che phủ núi. 16 Sự vinh-quang của Đức Giê-hô-va ở tại núi Si-na-i; trong sáu ngày mây phủ núi, qua ngày thứ bảy Đức Giê-hô-va ngự trong đám mây gọi Môi-se. 17 Cảnh-trạng của sự vinh-quang Đức Giê-hô-va nơi đảnh núi, trước mặt dân Y-sơ-ra-ên, khác nào như đám lửa hừng. 18 Môi-se vào giữa đám mây, lên núi, ở tại đó trong bốn mươi ngày và bốn mươi đêm.
