San-sôn Người Khổng Lồ

Sự thuần khiết và tình yêu giản dị của Ru-tơ chỉ là một khúc dạo đầu yên bình trong thời đại bạo lực của các “Quan xét”. Trong khi người Israel bình thường cố gắng canh tác đất đai trong hòa bình, họ vẫn phải đối phó với những cuộc cướp phá của người Phi-li-tin. Từ các thành phố ven biển văn minh của họ, người Phi-li-tin đã di chuyển khắp vùng Ca-na-an một cách dễ dàng, có lẽ nhờ vào việc họ sử dụng rộng rãi sắt, cả trong công cụ canh tác lẫn vũ khí chiến tranh. Sức mạnh quân sự phi thường của họ dường như đòi hỏi một phản ứng đặc biệt mạnh mẽ, và nó đến dưới hình thức một người thuộc chi phái Đan tên là Sam-sôn.

San-sôn là nhân vật độc đáo trong số các “Quan xét” ở chỗ ông không dẫn quân, mà hành động một mình, sử dụng sức mạnh siêu phàm mà Chúa đã ban cho ông. Tuy nhiên, ông lại là một vị cứu tinh không ngờ tới của dân tộc mình. Mặc dù bị ràng buộc bởi lời thề Na-xi-rê ngay từ khi sinh ra, San-sôn lại cực kỳ ham mê xác thịt và có tính khí bất thường – hoàn toàn không phải là nhà lãnh đạo chính trực mà người ta mong đợi. Tuy nhiên, Chúa vẫn sử dụng ông thông qua những chiến công cá nhân để quấy nhiễu và tiêu diệt hàng ngàn người Phi-li-tin. Đáng tiếc, vì điểm yếu của ông đối với phụ nữ ngoại đạo, bản thân San-sôn cuối cùng sẽ gặp một kết cục bi thảm.

13   ¹ Dân Y-sơ-ra-ên cứ làm đều ác trước mặt Đức Giê-hô-va, nên Đức Giê-hô-va phó chúng vào tay dân Phi-li-tin trọn bốn mươi năm.

² Vả, có một người Xô-rê-a, thuộc về một họ-hàng của chi-phái Đan, tên là Ma-nô-a; vợ người son-sẻ, không có con. ³ Thiên-sứ của Đức Giê-hô-va hiện đến cùng người đờn-bà ấy mà rằng: Kìa, ngươi son-sẻ không có con; nhưng ngươi sẽ thọ-thai và sanh một đứa trai. ⁴ Vậy, từ bây giờ hãy cẩn-thận, chớ uống rượu hay là vật chi say, và cũng đừng ăn vật gì chẳng sạch; ⁵ vì ngươi sẽ có nghén và sanh một con trai. Dao cạo sẽ không đưa qua đầu nó, bởi vì đứa trẻ từ trong lòng mẹ sẽ làm người Na-xi-rê (nghĩa là biệt riêng ra) cho Đức Chúa Trời; về sau nó sẽ giải-cứu Y-sơ-ra-ên khỏi tay dân Phi-li-tin.

⁶ Người đờn-bà đi thuật lại cùng chồng mình rằng: Một người của Đức Chúa Trời đã đến cùng tôi, diện-mạo người giống như diện-mạo thiên-sứ của Đức Chúa Trời, rất đáng kính đáng sợ. Tôi không dám hỏi người ở đâu, người cũng không tỏ cho biết tên người; ⁷ nhưng người có nói cùng tôi rằng: Kìa, ngươi sẽ thọ-thai và sanh một đứa trai; vậy bây giờ, chớ uống rượu hay là vật chi say, và cũng đừng ăn vật gì chẳng sạch; vì đứa trẻ đó, từ trong lòng mẹ cho đến ngày qua đời, sẽ làm người Na-xi-rê cho Đức Chúa Trời.

⁸ Ma-nô-a cầu-nguyện Đức Giê-hô-va mà rằng: Ôi, Chúa! xin Chúa cho người của Đức Chúa Trời mà Chúa đã sai xuống, lại đến cùng chúng tôi, đặng dạy chúng tôi đều phải làm cho đứa trẻ sẽ sanh ra! ⁹ Đức Chúa Trời nhậm lời cầu-nguyện của Ma-nô-a. Thiên-sứ của Đức Chúa Trời lại đến cùng người đờn-bà đương khi ngồi trong đồng-ruộng; còn Ma-nô-a, chồng nàng, không có tại đó với nàng. ¹⁰ Người đờn-bà liền chạy thuật cho chồng rằng: Kìa, người đã đến cùng tôi ngày nọ, nay lại hiện đến. ¹¹ Ma-nô-a đứng dậy, đi theo vợ mình, và khi đến gần người đó, thì nói rằng: Ông có phải là người đã nói cùng đờn-bà nầy chăng? Người đáp: Ấy là ta. ¹² Ma-nô-a tiếp: Khi lời ông ứng-nghiệm, thì đứa trẻ phải giữ theo lệ nào, và phải làm làm sao? ¹³ Thiên-sứ của Đức Giê-hô-va đáp cùng Ma-nô-a rằng: Người đờn-bà phải kiêng-cữ mọi đều ta đã dặn; ¹⁴ nàng chớ nên ăn sản-vật gì của vườn nho, chớ nên uống rượu hay là vật chi uống say, và cũng đừng ăn vật gì chẳng sạch, người khá giữ theo mọi đều ta đã chỉ dạy cho.

¹⁵ Bấy giờ, Ma-nô-a thưa cùng thiên-sứ của Đức Giê-hô-va rằng: Xin cho phép chúng tôi cầm ông lại đặng dọn dâng cho ông một con dê con. ¹⁶ Thiên-sứ của Đức Giê-hô-va đáp cùng Ma-nô-a rằng: Dầu ngươi cầm ta lại, ta cũng chẳng ăn thực-vật của ngươi; nhưng nếu muốn làm một của-lễ thiêu, thì hãy dâng lên cho Đức Giê-hô-va. — Vả, Ma-nô-a không rõ ấy là thiên-sứ của Đức Giê-hô-va. — ¹⁷ Ma-nô-a lại thưa cùng thiên-sứ của Đức Giê-hô-va rằng: Danh ông là chi, để chúng tôi tôn-trọng ông khi lời ông phán được ứng-nghiệm? ¹⁸ Thiên-sứ của Đức Giê-hô-va đáp rằng: Sao ngươi hỏi danh ta như vậy? Danh ta lấy làm diệu-kỳ. ¹⁹ Ma-nô-a bắt con dê con luôn với của-lễ chay, dâng lên cho Đức Giê-hô-va tại trên hòn đá. Thiên-sứ bèn làm ra một việc lạ-lùng, có Ma-nô-a và vợ người làm chứng-kiến: ²⁰ trong lúc ngọn lửa từ bàn-thờ cất bay lên trên trời, thì thiên-sứ của Đức Giê-hô-va cũng lên theo trong ngọn lửa của bàn-thờ. Thấy vậy, Ma-nô-a té sấp mặt xuống đất. ²¹ Thiên-sứ của Đức Giê-hô-va chẳng còn hiện đến cùng Ma-nô-a và vợ người nữa.

Ma-nô-a nhận biết ấy là thiên-sứ của Đức Giê-hô-va, ²² bèn nói cùng vợ rằng: Quả thật chúng ta sẽ chết, vì đã thấy Đức Chúa Trời! ²³ Nhưng vợ đáp rằng: Nếu Đức Giê-hô-va muốn giết chúng ta, lẽ nào Ngài có nhậm của-lễ thiêu và của-lễ chay nơi tay ta, lại lẽ nào Ngài đã cho chúng ta thấy các đều nầy, và cho ta nghe những lời mà chúng ta đã nghe ngày nay.

²⁴ Người đờn-bà nầy sanh một con trai, đặt tên là Sam-sôn. Đứa trẻ lớn lên, và Đức Giê-hô-va ban phước cho. ²⁵ Thần của Đức Giê-hô-va khởi cảm-động người tại trong dinh Đan, giữa khoảng Xô-rê-a và Ê-ta-ôn.

14   ¹ Sam-sôn đi xuống Thim-na, thấy một người nữ trong vòng các con gái Phi-li-tin. ² Người đã trở lên, thuật đều đó cho cha mẹ mình, mà rằng: Con có thấy tại Thim-na một người nữ trong vòng các con gái Phi-li-tin; bây giờ xin hãy hỏi nàng cưới cho con. ³ Cha mẹ người nói rằng: Trong vòng các con gái của anh em con và trong cả dân-sự chúng ta, há chẳng có người nữ nào, mà con phải đi cưới vợ nơi dân Phi-li-tin chẳng chịu cắt-bì đó sao? Sam-sôn đáp cùng cha rằng: Xin cha hãy cưới nàng đó cho con, vì nó đẹp mắt con. ⁴ Vả, cha mẹ người chẳng rõ đều đó bởi nơi Đức Giê-hô-va mà đến; vì người tìm dịp tranh-đấu cùng dân Phi-li-tin. Lúc bấy giờ dân Phi-li-tin quản-hạt Y-sơ-ra-ên.

⁵ Sam-sôn đi xuống Thim-na với cha mẹ mình; khi đến vườn nho Thim-na, thấy một con sư-tử tơ đến đón gầm hét. ⁶ Thần của Đức Giê-hô-va cảm-động Sam-sôn rất mạnh, tuy tay chẳng cầm vật chi, song người xé con sư-tử đó như xé con dê con vậy. Nhưng người chẳng thuật cho cha mẹ hay đều mình đã làm. ⁷ Vậy, người đi xuống, nói cùng người nữ, người nữ đẹp lòng Sam-sôn.

⁸ Sau một ít lâu, người trở lại đặng cưới nàng; đi vòng lại xem cái thây sư-tử, thấy trong xác nó có một đoàn ong và mật. ⁹ Người bụm mật trong tay, vừa ăn vừa đi. Đến gần cha mẹ, người đưa cho cha mẹ ăn; nhưng chẳng thuật rằng mình đã lấy mật đó trong thây sư-tử.

¹⁰ Cha người đi xuống nhà người nữ ấy, và tại đó Sam-sôn bày ra một tiệc. Ấy là thường-tục của các gã thanh-niên hay làm. ¹¹ Vừa thấy chàng, người ta bèn mời ba mươi gã thanh-niên để kết bạn cùng chàng. ¹² Sam-sôn nói: Tôi sẽ ra cho anh em một câu đố; nếu trong bảy ngày tiệc, anh em giải nó ra, thì tôi sẽ thưởng anh em ba mươi cái áo trong, và ba mươi bộ áo lễ; ¹³ còn nếu anh em không giải nó ra được, thì anh em phải nộp cho tôi ba mươi cái áo trong, và ba mươi bộ áo lễ. Chúng đáp rằng: Hãy ra câu đố anh đi cho chúng tôi nghe. ¹⁴ Vậy, chàng ra cho chúng rằng: Của ăn từ giống ăn mà ra; vật ngọt từ giống mạnh mà ra.

Trong ba ngày chúng không giải được câu đố. ¹⁵ Đến ngày thứ bảy, chúng nói cùng vợ Sam-sôn rằng: Hãy dụ chồng nàng giải câu đố cho chúng ta; bằng chẳng, chúng ta sẽ đốt nàng và nhà cha nàng. Có phải để bóc-lột chúng ta mà các ngươi thỉnh chúng ta chăng? ¹⁶ Vợ Sam-sôn khóc trước mặt người, mà rằng: Quả thật chàng ghét tôi, chẳng thương tôi chút nào: chàng đã ra một câu đố cho người dân-sự tôi, mà không có giải nghĩa cho tôi. Người đáp: Kìa, ta không giải nghĩa cho cha mẹ ta thay, mà ta lại phải giải nghĩa cho nàng sao? ¹⁷ Trong bảy ngày ăn tiệc nàng cứ khóc như vậy trước mặt người. Qua ngày thứ bảy, người giải nghĩa cho nàng, bởi vì nàng làm cực lòng người. Đoạn, nàng giải lại cho người dân-sự mình. ¹⁸ Vậy, ngày thứ bảy, trước khi mặt trời lặn, người trong thành đến nói cùng chàng rằng: Có gì ngọt hơn mật, có chi mạnh hơn sư-tử?— Sam-sôn bèn đáp: Nếu các ngươi không cày ruộng bằng bò cái tơ ta, thì các ngươi không giải được câu đố ta. ¹⁹ Bấy giờ Thần của Đức Giê-hô-va cảm-động người; người đi xuống Ách-ca-lôn, giết ba mươi người, cướp lấy áo-xống của chúng nó, thưởng cho những người giải được câu đố; đoạn, người nổi giận phừng phừng trở lên về nhà cha mình. ²⁰ Vợ Sam-sôn bị gả cho một người trai-trẻ mà chàng đã chọn làm bạn.

15   ¹ Sau ít lâu, nhằm mùa gặt lúa mì, Sam-sôn đi thăm vợ mình, đem cho nàng mọt con dê con, và nói rằng: Tôi muốn đi đến cùng vợ tôi ở trong phòng nàng. Nhưng cha nàng không cho phép người vào, ² bèn nói rằng: Ta ngờ ngươi ghét nó, nên ta đã gả nó cho bạn của ngươi. Em gái nó há chẳng lịch-sự hơn nó sao? Vậy, hãy lấy em nó thế cho. ³ Sam-sôn đáp rằng: Nếu lần nầy ta làm hại cho dân Phi-li-tin, thì ta cũng vô-tội.

⁴ Vậy, Sam-sôn đi bắt ba trăm con chó rừng, cũng lấy những đuốc, rồi cột đuôi mỗi hai con lại, và cột đuốc giữa hai đuôi. ⁵ Người đốt đuốc, thả chó rừng vào trong lúa mì của dân Phi-li-tin. Như vậy, người đốt lúa mì đã bó cùng lúa mì chưa gặt, và các vườn ô-li-ve. ⁶ Dân Phi-li-tin hỏi: Ai đã làm đều đó? Người ta đáp: Sam-sôn, rể của người Thim-na, bởi vì người Thim-na bắt vợ hắn mà gả cho một người bạn của hắn. Dân Phi-li-tin bèn đi lên, thiêu nàng luôn với cha nàng trong lửa. ⁷ Sam-sôn nói: Nếu các ngươi làm như vậy, thì ta quyết hẳn báo thù các ngươi rồi mới chịu an-nghỉ. ⁸ Người đánh chúng nó bị thua-bệ cả-thể. Đoạn, người đi xuống và ở tại hang đá Ê-tam.

⁹ Bấy giờ, dân Phi-li-tin đi lên, đóng trại tại Giu-đa, và tràn ra đến Lê-chi. ¹⁰ Người Giu-đa nói cùng chúng rằng: Cớ sao các ngươi lên đánh chúng ta? Chúng đáp: Chúng ta lên đây, ấy đặng trói Sam-sôn: chúng ta sẽ đãi hắn y như hắn đã đãi chúng ta! ¹¹ Ba ngàn người Giu-đa bèn xuống hang đá Ê-tam mà nói cùng Sam-sôn rằng: Ngươi há chẳng biết rằng dân Phi-li-tin là chủ chúng ta ư? Vậy, sao ngươi đã làm đều đó cho chúng ta? Người đáp: Ta đãi chúng nó như chính chúng nó đãi ta. ¹² Chúng lại nói rằng: Chúng ta xuống đặng trói ngươi, để nộp ngươi vào tay dân Phi-li-tin. Sam-sôn tiếp: Hãy thề cùng ta rằng các ngươi chẳng giết ta. ¹³ Chúng đáp rằng: Không, chúng ta chỉ muốn trói ngươi, nộp vào tay dân Phi-li-tin, chớ chẳng muốn giết ngươi đâu. Vậy, chúng bèn trói người bằng hai sợi dây mới, và dắc ra khỏi hang đá.

¹⁴ Khi đến Lê-chi, dân Phi-li-tin ra đón người và la tiếng reo-mừng. Song Thần của Đức Giê-hô-va cảm-động Sam-sôn, những dây cột cánh tay người trở thành như chỉ gai bị lửa đốt, tàn rớt khỏi tay người. ¹⁵ Gặp được một cái hàm lừa con mới tinh, người bèn giơ tay lượm lấy, và dùng nó đánh một ngàn người. ¹⁶ Bấy giờ Sam-sôn nói rằng:

¹⁷ Khi người đã nói xong, bèn ném cái hàm lừa khỏi tay mình, và đặt tên chỗ đó là Ra-mát-Lê-chi.

¹⁸ Bởi người bị khát nước quá đỗi, bèn cầu-khẩn Đức Giê-hô-va, mà rằng: Chúa đã ban cho tôi-tớ Chúa sự giải-cứu lớn-lao nầy; hồ dễ nào bây giờ tôi phải chết khát, và sa vào tay những kẻ không chịu cắt-bì sao? ¹⁹ Đức Chúa Trời liền chẻ hòn đá bộng ở tại Lê-chi, có nước chảy ra; Sam-sôn uống, thì tâm-thần người hồi-tỉnh, và lòng mạnh-mẽ lại. Bởi đó cho nên người ta đặt tên cái suối nầy là Ên-Ha-cô-rê cho đến ngày nay. Suối ấy ở tại Lê-chi.

16   ¹ Sam-sôn đi đến Ga-xa, thấy một kỵ-nữ ở đó, bèn đi vào nhà nàng. ² Người ta thuật cho dân Ga-xa rằng: Sam-sôn đã đến đây. Chúng bèn vây người và rình-giữ trọn đêm tại cửa thành. Cả đêm ấy, chúng giữ yên-lặng, mà rằng: Rựng sáng, chúng ta sẽ giết hắn. ³ Sam-sôn ở ngủ cho đến khuya. Lối khuya, người thức dậy, nắm hai cánh cửa thành và hai cây trụ, nhổ nó lên luôn với cây then, vác trên vai, và đem lên chót núi đối ngang Hếp-rôn.

⁴ Sau đó, người yêu-mến một người nữ ở trong trũng Sô-réc, tên là Đa-li-la. ⁵ Các quan-trưởng Phi-li-tin đến nhà nàng, mà rằng: Hãy rán dụ-dỗ hắn, hầu cho biết bởi đâu hắn có sức-mạnh lớn-lao kia, và chúng ta phải làm thế nào cho được thắng hơn, trói và bắt hắn phục. Chúng ta ai nấy sẽ thưởng cho nàng mười một trăm miếng bạc. ⁶ Đa-li-la nói cùng Sam-sôn rằng: Tôi xin chàng hãy nói cho tôi biết bởi đâu chàng có sức-mạnh lớn-lao, và phải dùng chi trói chàng đặng bắt phục chàng? ⁷ Sam-sôn đáp: Nếu người ta trói tôi bằng bảy sợi dây cung tươi và còn ướt, thì tôi sẽ trở nên yếu-đuối như một người khác. ⁸ Các quan-trưởng Phi-li-tin đem cho Đa-li-la bảy sợi dây tươi và còn ướt, nàng lấy trói người. ⁹ Vả, tại trong phòng ở nhà nàng có binh phục. Nàng nói: Ớ Sam-sôn, người Phi-li-tin xông-hãm ngươi! Song người bứt những sợi dây như một sợi chỉ gai đứt khi đụng đến lửa. Như vậy, căn-nguyên sức-mạnh người chẳng tìm ra được.

¹⁰ Đa-li-la nói cùng Sam-sôn rằng: Nầy chàng đã gạt tôi, nói dối cùng tôi. Xin bây giờ tỏ cho tôi phải lấy chi trói chàng? ¹¹ Người đáp: Nếu người ta cột ta bằng dây lớn mới, chưa hề có ai dùng, thì ta sẽ trở nên yếu như một người khác. ¹² Vậy, Đa-li-la lấy dây lớn mới, trói Sam-sôn, rồi nói rằng: Ớ Sam-sôn, người Phi-li-tin xông-hãm ngươi! Vả, có binh đương phục trong một phòng. Nhưng người bứt đứt những sợi dây lớn trói cánh tay, y như một sợi chỉ vậy.

¹³ Đa-li-la nói cùng Sam-sôn rằng: Chàng gạt tôi và nói dối tôi đến bây giờ. Vậy, xin nói cho tôi biết phải trói chàng bằng chi. Người đáp: Nàng cứ dệt bảy lọn tóc thắt của đầu ta vào trong canh-chỉ của nàng. ¹⁴ Đa-li-la lấy con-sẻ cột chặt lại, rồi la rằng: Ớ Sam-sôn, người Phi-li-tin xông-hãm ngươi! Nhưng người thức dậy, nhổ con-sẻ của khung-cửi ra luôn với canh-chỉ.

¹⁵ Bấy giờ, nàng mới nói rằng: Làm sao chàng nói được rằng: Tôi yêu nàng! bởi vì lòng chàng chẳng thành cùng tôi? Chàng đã gạt tôi ba lần, và chẳng nói cho tôi biết bởi đâu có sức-lực lớn của chàng. ¹⁶ Mỗi ngày nàng lấy câu hỏi ghẹo lòng rối trí người, đến đỗi người bị tức mình hòng chết. ¹⁷ Người bèn tỏ hết sự lòng mình mà rằng: Dao cạo chẳng hề đưa qua đầu ta, vì từ trong lòng mẹ, ta đã làm người Na-xi-rê cho Đức Chúa Trời. Nếu ta bị cạo, sức-lực ta sẽ lìa khỏi ta, ta tất trở thành yếu như người khác. ¹⁸ Đa-li-la thấy người đã tỏ hết sự lòng cho mình, sai mời các quan-trưởng Phi-li-tin, mà rằng: Lần nầy hãy lên, vì hắn đã tỏ hết sự lòng cho tôi. Vậy, các quan-trưởng Phi-li-tin đi lên nhà nàng, đem bạc trong tay. ¹⁹ Nàng khiến Sam-sôn nằm ngủ trên đầu gối mình, gọi một người, biểu cạo bảy mé tóc trên đầu chàng. Như vậy, nàng khởi làm khốn-khổ người, sức-lực bèn lìa khỏi người. ²⁰ Bấy giờ nàng nói: Ớ Sam-sôn, người Phi-li-tin xông-hãm ngươi! Người thức dậy mà rằng: Ta sẽ ra như các lần trước, và gỡ mình cho thoát khỏi tay chúng nó! Nhưng người chẳng biết rằng Đức Giê-hô-va đã lìa khỏi mình. ²¹ Người Phi-li-tin bắt người, khoét con mắt, đem xuống Ga-xa, rồi trói người bằng dây đồng đậu đôi, và bắt người phải xay cối trong ngục.

²² Song tóc người đã bị cạo khởi mọc lại. ²³ Vả, các quan-trưởng Phi-li-tin nhóm lại đặng dâng của tế-lễ lớn cho Đa-gôn, thần của họ, và đặng vui-mừng nhau. Chúng nói rằng: Thần chúng ta đã phó Sam-sôn vào tay chúng ta, là kẻ thù-nghịch chúng ta. ²⁴ Dân-sự vừa thấy người, cũng cất tiếng ngợi-khen thần mình, mà rằng: Thần chúng ta đã phó kẻ thù-nghịch vào tay chúng ta, là kẻ đã phá-hại xứ chúng ta, và đã giết biết bao nhiêu người! ²⁵ Đương khi lòng rất hớn-hở, chúng la lên rằng: Hãy gọi Sam-sôn, để hắn làm trò vui cho chúng ta. Vậy, chúng dẫn Sam-sôn ở ngục đến, rồi người làm trò trước mặt chúng. Người ta đã để người đứng giữa các cột; ²⁶ Sam-sôn bèn nói cùng đứa trẻ nắm tay mình rằng: Hãy buông ta, và để cho ta rờ đến các cột đỡ chịu cái đền, hầu cho ta dựa vào đó. ²⁷ Vả, đền đầy những người nam người nữ, và hết thảy các quan-trưởng Phi-li-tin đều ở đó; tại trên sân mái đền cũng có độ gần ba ngàn người nam và nữ xem Sam-sôn làm trò.

²⁸ Bấy giờ, Sam-sôn kêu-cầu Đức Giê-hô-va, mà rằng: Chúa Giê-hô-va ôi! xin Ngài nhớ lại tôi. Hỡi Đức Chúa Trời! xin ban sức-lực cho tôi chỉ lần nầy mà thôi, hầu cho tôi báo thù dân Phi-li-tin về sự mất hai con mắt tôi. ²⁹ Sam-sôn vớ lấy hai cây cột ở chính giữa đỡ chịu cái đền, một cây ở bên hữu và một cây ở bên tả, nhận vào, mà rằng: Nguyện tôi chết chung với dân Phi-li-tin! Đoạn, người rán hết sức, sô hai cây cột, đền đổ xuống trên các quan-trưởng và cả dân-sự ở đó. ³⁰ Ấy vậy, trong lúc chết, Sam-sôn giết nhiều người hơn là giết trong khi còn sống. ³¹ Kế đó, anh em người và cả nhà cha người đi xuống, đem thây người về, chôn tại giữa Xô-rê-a và Ê-ta-ôn, trong mộ của Ma-nô-a, cha người. Sam-sôn làm quan xét trong Y-sơ-ra-ên hai mươi năm.

²⁰ Nhằm thời-kỳ dân Phi-li-tin quản-hạt Y-sơ-ra-ên, thì Sam-sôn làm quan xét nơi Y-sơ-ra-ên trọn hai mươi năm.