GIU-ĐA SAU SỰ SỤP ĐỔ CỦA Y-SƠ-RA-ÊN

(Khoảng 725-585 trước Công nguyên)

Ê-sai cảnh báo về Ai Cập và Ê-thi-ô-bi

Với A-si-ri đe dọa chinh phục, Giu-đa bắt đầu tìm kiếm sự giúp đỡ bất cứ nơi nào có thể tìm thấy. Một số người đang thúc giục một liên minh với Ai Cập, nước hiện đang được cai trị bởi người Cút từ Ê-thi-ô-bi. Vì sức mạnh quân sự của Ai Cập nằm ở nhiều ngựa và xe ngựa của họ, Ê-sai không hài lòng với ý nghĩ rằng dân của Chúa cũng muốn dựa vào ngựa và xe ngựa, thay vì vào quyền năng vô hạn của Chúa. Do đó Ê-sai lên tiếng phán xét chống lại Ai Cập và Cút. Ê-sai không chỉ rao giảng những lời cảnh báo của mình, mà theo chỉ dẫn của Chúa—và với sự bối rối lớn lao đối với bản thân—Ê-sai thực sự đi lang thang “trần truồng” trong ba năm. (Có thể Ê-sai chỉ bị lột bỏ áo ngoài, nhưng ngay cả điều đó chắc chắn cũng là một sự xúc phạm đến phẩm giá của ông.) Chúa chọn dịp Sa-gôn tấn công Ách-đốt vào năm 711 trước Công nguyên để giải thích thêm tại sao nhà tiên tri được kính trọng của Ngài dường như đã làm nhục chính mình. Thời điểm này đặc biệt thích hợp vì Ách-đốt, một thành phố Phi-li-tin, đã liên minh với Ai Cập chống lại A-si-ri.

Tin tức về thông điệp của Ê-sai dường như đã lan tới tận A-si-ri, bởi vì chỉ huy chiến trường của San-na-se-ríp sẽ đề cập đến nó khoảng mười năm sau khi ông ta chế giễu Giu-đa vì tin tưởng vào Chúa (tuy rất ít) và vì dựa vào sức mạnh quân sự của Ai Cập.

Cả Ê-sai và viên sĩ quan A-si-ri này sẽ được chứng minh là đúng trong đánh giá của họ về Ai Cập. Thực tế, thay vì cứu Giu-đa khỏi A-si-ri, Ai Cập dưới thời Pha-ra-ôn Nê-cô II thực sự sẽ trở thành một trong những kẻ áp bức Giu-đa. Do đó những phán xét của Ê-sai chống lại Ai Cập là hoàn toàn có căn cứ.

18 ¹ Ôi! đất đập cánh ào-ào kia, là đất ở bên kia các sông của Cút; ² sai sứ vượt biển, cỡi thuyền bằng lau đi trên mặt nước! Hỡi các sứ-giả nhặm-lẹ kia, hãy đi đến nước người cao da mởn, đến dân đáng kính-sợ từ khi lập nước trở đi, đến dân hay cân lường và giày-đạp, là nước mà có những sông chia đất nó. ³ Hỡi các ngươi hết thảy, là dân thiên-hạ ở trên đất kia, vừa khi cờ dựng trên núi, hãy xem; vừa khi kèn thổi, hãy nghe!

⁴ Vả, Đức Giê-hô-va đã phán cùng ta như vầy: Ta sẽ ở yên-lặng, và ở từ chỗ ta ngự mà xem, như ánh nắng sáng-sủa, như mây ngút trong nắng mùa gặt. ⁵ Nhưng, trước ngày gặt, khi mùa hoa đã cuối, và hoa nho thành trái hầu chín, thì Ngài sẽ dùng liềm cắt những nhánh, tỉa bỏ những nhánh rậm lá. ⁶ Chúng nó sẽ cùng nhau bị bỏ lại cho chim ăn thịt trong núi, và cho cả thú-vật trên đất; những chim ăn thịt đó sẽ dùng mà qua mùa hạ, và những thú-vật trên đất sẽ dùng mà qua mùa đông.

⁷ Trong lúc đó, dân người cao da mởn, tức là dân đáng kinh-sợ từ khi lập nước trở đi, là dân hay cân lường và giày-đạp, là nước mà có những sông chia đất nó, chính dân ấy sẽ đem lễ-vật dâng cho Đức Giê-hô-va vạn-quân, trong nơi danh Đức Giê-hô-va vạn-quân ngự, là núi Si-ôn.

19 ¹ Gánh-nặng về Ê-díp-tô.

Nầy, Đức Giê-hô-va cỡi đám mây mau-kíp đến Ê-díp-tô; các thần-tượng của Ê-díp-tô đều run-rẩy trước mặt Ngài, lòng Ê-díp-tô sẽ tan-chảy giữa nó. ² Ta sẽ xui người Ê-díp-tô đánh người Ê-díp-tô: anh em nghịch cùng anh em, lân-cận nghịch cùng lân-cận, thành nghịch cùng thành, nước nghịch cùng nước. ³ Tâm-thần Ê-díp-tô sẽ lụn-bại giữa nó, ta sẽ phá-tan mưu-chước nó. Bấy giờ chúng nó sẽ cầu-hỏi các thần-tượng cùng thuật-sĩ, kẻ kêu hồn cùng thầy bói. ⁴ Ta sẽ phó dân Ê-díp-tô trong tay chúa hung-dữ, và một vua bạo-ngược sẽ cai-trị chúng nó; Chúa, là Đức Giê-hô-va vạn-quân, phán vậy.

⁵ Nước biển sẽ tắt, sông cạn và khô. ⁶ Các sông sẽ trở nên hôi-thối; ngòi-rạch rặc xuống và khan đi; sậy lau đều chết héo. ⁷ Các đồng cỏ ở bờ sông Ni-lơ cùng hết thảy đồng-ruộng đã gieo của nó, đều héo khô, bị thổi đi, không còn nữa. ⁸ Những người đánh cá sẽ than-vãn, mọi kẻ buông câu nơi sông Ni-lơ đều rên-siết, và kẻ thả lưới trên các dòng nước đều âu-sầu. ⁹ Những kẻ làm vải gai mịn và những kẻ dệt vải trắng đều xấu-hổ. ¹⁰ Các trụ của Ê-díp-tô đều bị gãy, hết thảy thợ-thầy đều có lòng lo.

¹¹ Các quan-trưởng ở Xô-an rất đần-độn; mưu-sĩ rất khôn-ngoan của Pha-ra-ôn chỉ bày ra những kế dại-khờ. Sao các ngươi nói cùng Pha-ra-ôn rằng: Tôi là con các bậc hiền-triết, con các vua đời xưa? ¹² Vậy thì các bậc hiền-triết ngươi ở đâu? Các bậc ấy hãy cho ngươi biết đi; các bậc ấy nên biết Đức Giê-hô-va vạn-quân đã định gì về Ê-díp-tô. ¹³ Các quan-trưởng ở Xô-an đã nên dại-dột; các quan-trưởng ở Nốp bị lừa-dối; những người làm hòn đá góc của các chi-phái Ê-díp-tô đã làm cho nó lầm-lạc. ¹⁴ Đức Giê-hô-va đã xen sự trái-ngược vào giữa nó, nên chúng nó làm cho Ê-díp-tô sai-lầm trong mọi việc, như người say vừa mửa vừa đi xiêu-tó. ¹⁵ Chẳng có việc gì mà đầu và đuôi, cây kè và cây lau sẽ làm ra được cho Ê-díp-tô cả.

¹⁶ Trong ngày đó, người Ê-díp-tô sẽ giống như đờn-bà; thấy tay Đức Giê-hô-va vạn-quân vùng lên trên mình, thì run-rẩy sợ-hãi. ¹⁷ Bấy giờ đất Giu-đa sẽ nên sự kinh-hoàng cho Ê-díp-tô; hễ khi người ta xưng tên ấy ra trước mặt ai thì nấy sợ-khiếp, vì ý-chỉ của Đức Giê-hô-va vạn-quân đã định nghịch cùng nó.

¹⁸ Trong ngày đó, tại xứ Ê-díp-tô, sẽ có năm thành nói tiếng Ca-na-an, và chỉ Đức Giê-hô-va vạn-quân mà thề. Trong đó có một thành gọi là thành hủy-diệt.

¹⁹ Trong ngày đó, sẽ có một bàn-thờ cho Đức Giê-hô-va ở giữa xứ Ê-díp-tô, và có một trụ cho Đức Giê-hô-va nơi bờ-cõi nó. ²⁰ Ấy là dấu và chứng cho Đức Giê-hô-va vạn-quân tại xứ Ê-díp-tô; bởi chưng chúng sẽ kêu đến Đức Giê-hô-va vì cớ kẻ bạo-ngược, và Ngài sẽ sai một Đấng cứu và binh-vực để giải-thoát họ. ²¹ Đức Giê-hô-va sẽ cho Ê-díp-tô biết Ngài; trong ngày đó người Ê-díp-tô sẽ biết Đức Giê-hô-va; ắt họ sẽ dâng hi-sinh và của-lễ mà thờ-phượng Ngài, lại khấn-nguyện cùng Đức Giê-hô-va, và hoàn-nguyện.

²² Đức Giê-hô-va sẽ đánh Ê-díp-tô, đánh rồi lại chữa lành; họ sẽ trở về cùng Đức Giê-hô-va, Ngài sẽ nghe lời họ cầu-nguyện và chữa lành cho.

²³ Trong ngày đó, sẽ có con đường cái đi từ Ê-díp-tô đến A-si-ri; người A-si-ri sẽ đến Ê-díp-tô, người Ê-díp-tô sẽ đến A-si-ri; người Ê-díp-tô và người A-si-ri đều cùng nhau thờ-phượng Đức Giê-hô-va.

²⁴ Trong ngày đó, Y-sơ-ra-ên sẽ hiệp cùng Ê-díp-tô và A-si-ri làm ba, đặng làm nên nguồn phước giữa thiên-hạ; ²⁵ vì Đức Giê-hô-va vạn-quân đã chúc phước cho họ, mà rằng: Ê-díp-tô dân ta, A-si-ri công-trình của tay ta, Y-sơ-ra-ên gia-tài ta, đều hãy được phước!

20 ¹ Nhằm năm mà Sa-gôn, vua A-si-ri, sai Ta-tân đến Ách-đốt, vây thành và chiếm lấy, ² trong lúc đó, Đức Giê-hô-va nhờ con trai A-mốt, là Ê-sai, mà phán rằng: Hãy đi, cổi bao gai khỏi lưng ngươi, và lột giày khỏi chơn ngươi. Ê-sai vâng lời, đi trần, và chơn không.

³ Đức Giê-hô-va bèn phán rằng: Như đầy-tớ ta là Ê-sai đã đi trần và chơn không trong ba năm, làm dấu và điềm chỉ về Ê-díp-tô và Ê-thi-ô-bi thể nào, ⁴ thì những phu-tù của Ê-díp-tô và lưu-tù của Ê-thi-ô-bi, cả trẻ lẫn già, cũng bị vua A-si-ri giải đi trần và chơn không, bày mông ra thể ấy, để làm nhục nước Ê-díp-tô.

⁵ Bấy giờ chúng nó sẽ sợ-sệt và hổ-thẹn vì cớ Ê-thi-ô-bi, là sự trông-cậy mình, và Ê-díp-tô, là sự vinh-hiển mình. ⁶ Trong ngày đó, kẻ ở gần biển sẽ nói rằng: Kìa, dân-tộc mà chúng ta vốn đem lòng trông-cậy, và chạy đến cầu-cứu để được giải-thoát khỏi vua A-si-ri, thì nay đã trở nên thể ấy rồi! Chúng ta làm sao trốn khỏi được?

30  ¹ Đức Giê-hô-va phán: Khốn thay cho con-cái bội-nghịch, lập mưu chẳng bởi ý ta, kết-ước chẳng cậy Thần ta, hầu cho thêm tội trên tội; ² chúng nó chưa hỏi miệng ta, đã khởi đi xuống Ê-díp-tô, để cậy sức-mạnh của Pha-ra-ôn mà thêm sức cho mình, và núp dưới bóng Ê-díp-tô! ³ Cho nên sức-mạnh của Pha-ra-ôn sẽ làm sỉ-nhục các ngươi, nơi ẩn-náu dưới bóng Ê-díp-tô sẽ trở nên sự xấu-hổ các ngươi. ⁴ Các quan-trưởng dân nó đã tới Xô-an, sứ-giả đã đến Ha-ne; ⁵ hết thảy sẽ mất-cỡ vì một dân kia chẳng làm ích chi cho mình, chẳng cứu-giúp cũng chẳng làm lợi, song làm cho mang hổ mang nhuốc.

⁶ Gánh-nặng về các thú-vật phương nam.

Trong xứ gian-nan khốn-khổ, tự xứ đó đến những sư-tử đực, sư-tử cái, rắn lục và rắn lửa bay. Chúng nó chở của-cải mình trên vai lừa con, vật báu trên gu lạc-đà, đặng dâng cho một dân-tộc chẳng làm ích gì được hết. ⁷ Sự cứu-giúp của người Ê-díp-tô chẳng qua là hư-không vô-ích, nên ta đặt tên nó là Ra-háp, ngồi yên chẳng động.

⁸ Bây giờ, ngươi hãy đi, chạm lời nầy trên bảng nhỏ ở trước mặt họ, hãy chép vào sách, để truyền lại đời sau, mãi mãi không cùng. ⁹ Dân nầy là bội-nghịch, là con-cái nói dối, con-cái không muốn nghe luật-pháp Đức Giê-hô-va; ¹⁰ nói với kẻ tiên-kiến rằng: Đừng tiên-kiến làm chi! nói với kẻ tiên-tri rằng: Đừng nói tiên-tri về lẽ thật! Hãy nói cho chúng tôi những đều vui-thú, hãy lấy những sự huyễn-hoặc bảo chúng tôi! ¹¹ Hãy lìa khỏi đường, bỏ khỏi lối, cất Đấng Thánh của Y-sơ-ra-ên khỏi mặt chúng tôi!

¹² Vậy nên, Đấng Thánh của Y-sơ-ra-ên phán như vầy: Vì các ngươi khinh-bỏ lời nầy, cậy đều bạo-ngược và trái-nghịch, mà nương-nhờ những sự ấy, ¹³ bởi cớ đó, tội các ngươi như tường nẻ sắp vỡ, lồi ra trên cao, chỉ trong giây-phút sẽ thình-lình đổ xuống. ¹⁴ Ngài sẽ đập bể nó như cái bình thợ gốm bị bể ra, bể ra từng miếng, chẳng tiếc gì; đến nỗi trong những miếng mẻ nó, sẽ chẳng tìm được một mảnh nào để lấy lửa nơi bếp hay là múc nước nơi hồ.

¹⁵ Vả, Chúa Giê-hô-va, là Đấng Thánh của Y-sơ-ra-ên, có phán như vầy: Các ngươi sẽ được rỗi, là tại trở lại và yên-nghỉ; các ngươi sẽ được sức-mạnh, là tại yên-lặng và trông-cậy. Nhưng các ngươi đã không muốn thế! ¹⁶ Các ngươi nói rằng: Không; chúng tôi sẽ cỡi ngựa chạy trốn! Ừ phải, các ngươi sẽ phải chạy trốn. Chúng tôi cỡi ngựa chạy mau! Ừ phải, những kẻ đuổi theo các ngươi cũng sẽ chạy mau! ¹⁷ Một người dọa, ngàn người đi trốn; năm người dọa, các ngươi đều đi trốn, cho đến chừng nào các ngươi còn sót lại như cây vọi trên đỉnh núi, như cờ-xí trên gò.

¹⁸ Dầu vậy, Đức Giê-hô-va còn chờ-đợi để làm ơn cho các ngươi; Ngài sẽ được tôn lên mà thương-xót các ngươi; vì Giê-hô-va là Đức Chúa Trời công-nghĩa. Phước thay cho mọi kẻ trông-đợi Ngài! ¹⁹ Vì dân nầy sẽ ở trong Si-ôn nơi Giê-ru-sa-lem; ngươi chẳng còn khóc-lóc nữa. Khi ngươi kêu, Ngài chắc sẽ làm ơn; mới vừa nghe ngươi, Ngài liền nhậm lời. ²⁰ Dầu Chúa ban bánh hoạn-nạn và nước khốn-khó cho các ngươi, các thầy giáo ngươi sẽ chẳng lẩn-khuất nữa, mắt ngươi sẽ được thấy các thầy giáo ngươi. ²¹ Khi các ngươi xê qua bên hữu hoặc bên tả, tại các ngươi sẽ nghe có tiếng đằng sau mình rằng: Nầy là đường đây, hãy noi theo! ²² Các ngươi sẽ lấy bạc bọc tượng chạm, lấy vàng thếp tượng đúc của mình làm ô-uế, mà ném ra xa như đồ dơ-bẩn, và bảo nó rằng: Hãy ra khỏi đây!

²³ Chúa sẽ khiến mưa xuống trên giống các ngươi gieo ở đất; bánh lương-thực từ đất sanh-sản sẽ màu-mỡ và dư-dật; trong ngày đó, súc-vật các ngươi sẽ ăn cỏ nơi đồng rộng. ²⁴ Bò và lừa con cày ruộng sẽ ăn thóc ngon mà người ta dê bằng mủng với nia. ²⁵ Đến ngày chém-giết lớn, khi đồn-lũy đổ xuống, thì trên mọi núi cao đồi cả sẽ có những suối nước chảy. ²⁶ Sáng mặt trăng sẽ chói-lói như sáng mặt trời, và sự sáng mặt trời sẽ lớn hơn bảy lần, như vốn là sự sáng của bảy ngày, trong ngày Đức Giê-hô-va buộc dấu-vít của dân Ngài, và chữa-lành vết-thương nó.

²⁷ Nầy, danh Đức Giê-hô-va từ xa mà đến; cơn giận phừng-phừng, như khói đậm bay lên, môi đầy thạnh-nộ, lưỡi giống như lửa nuốt. ²⁸ Hơi-thở Ngài khác nào sông vỡ-lở, nước lên ngập đến cổ. Ngài lấy cái sàng hủy-diệt mà sàng các nước, và dùng cái khớp dẫn đi lạc đường mà khớp hàm các dân.

²⁹ Bấy giờ các ngươi sẽ xướng ca như trong đêm giữ lễ thánh. Các ngươi sẽ có sự vui trong lòng, như kẻ thổi sáo mà lên núi Đức Giê-hô-va, đến cùng vầng Đá của Y-sơ-ra-ên. ³⁰ Đức Giê-hô-va sẽ làm cho nghe tiếng oai-nghiêm Ngài. Ngài sẽ tỏ cánh tay ngăm-đe của mình ra, giữa cơn giận Ngài, những ngọn lửa nuốt, gió táp, bão, và mưa đá. ³¹ Vì, A-si-ri sẽ nghe tiếng Đức Giê-hô-va mà run-sợ. Ngài sẽ lấy roi đánh A-si-ri; ³² và mỗi khi Đức Giê-hô-va lấy roi định đánh nó, thì người ta sẽ nghe tiếng trống và đờn cầm; vả, trong những trận-mạc Đức Giê-hô-va sẽ vung cánh tay mà tranh-chiến cùng nó. ³³ Vì Tô-phết đã sửa-soạn từ xưa; sắm-sẵn cho vua. Nó sâu và rộng, trên có lửa và củi thật nhiều; hơi-thở của Đức Giê-hô-va như suối lưu-hoàng nhúm nó.

31 ¹ Khốn thay cho những kẻ xuống Ê-díp-tô đặng cầu cứu, nhờ những ngựa, cậy những xe binh vì nó nhiều, và những lính-kỵ vì nó mạnh, mà không ngó về Đấng Thánh của Y-sơ-ra-ên, và chẳng tìm-cầu Đức Giê-hô-va! ² Nhưng mà, Ngài cũng là khôn-sáng! Ấy chính Ngài là Đấng giáng tai-vạ, chẳng hề ăn lời mình. Ngài sẽ dấy lên nghịch cùng nhà kẻ dữ, và nghịch cùng kẻ giúp bọn gian-ác. ³ Vả, người Ê-díp-tô là loài người, không phải là Đức Chúa Trời; những ngựa nó chỉ là xác-thịt, không phải là thần. Khi Đức Giê-hô-va sẽ giang tay ra, tức thì kẻ giúp sẽ vấp, kẻ được giúp sẽ ngã, cả hai đều diệt-mất.

⁴ Vì Đức Giê-hô-va đã phán cùng ta như vầy: Như sư-tử hoặc sư-tử con bắt được mồi và gầm-thét, mặc dầu bọn chăn chiên nhóm lại thành đoàn, nó cũng chẳng thấy kêu mà rùng, thấy động mà sợ; đồng một thể ấy, Đức Giê-hô-va vạn-quân sẽ xuống đặng đánh trận trên núi Si-ôn và trên đồi nó. ⁵ Như chim bay liệng thể nào, đồng một thể ấy, Đức Giê-hô-va vạn-quân sẽ che-chở Giê-ru-sa-lem. Ngài sẽ che-chở và cứu-vớt cho, sẽ vượt qua và gìn-giữ cho.

⁶ Hỡi con-cái Y-sơ-ra-ên, vậy hãy trở lại cùng Đấng mà các ngươi đã dấy loạn nghịch cùng, ⁷ vì trong ngày đó, ai nấy sẽ bỏ thần-tượng mình bằng bạc bằng vàng, là đồ các ngươi đã dùng chính tay mình làm mà phạm tội. ⁸ A-si-ri sẽ ngã dưới gươm, chẳng phải gươm của loài người; và cái gươm mà chẳng phải là gươm của người ta sẽ nuốt nó. Nó sẽ trốn khỏi gươm đó, và những kẻ trai-trẻ nó sẽ phải chịu khổ-dịch. ⁹ Vầng đá nó sẽ qua đi vì sự kinh-hãi, các quan-trưởng nó sẽ kính-sợ vì cờ-xí, Đức Giê-hô-va phán như vậy, tức là Đấng có lửa tại Si-ôn, có lò tại Giê-ru-sa-lem.