Gióp và Vấn Đề Khổ Đau

Giờ đây, khoảng 45 năm sau cuộc đày đầu tiên khỏi Giu-đa, dân tộc được Đức Chúa Trời chọn tiếp tục là một dân tộc tản mác. Đến thời điểm này nhiều người trong số họ chắc hẳn tự hỏi liệu có còn một Đức Chúa Trời – không phải một “thần quốc gia” gắn liền với một dân tộc hầu như đã bị tiêu diệt, mà một Đức Chúa Trời cá nhân biết đau khổ cá nhân của họ và vẫn quan tâm. Ngay cả những người lưu đầy gian ác và phản loạn, người mà bây giờ chắc hẳn đã quỳ gối cầu nguyện để được giải thoát, chắc chắn đang nghĩ rằng Đức Chúa Trời không còn nghe họ nữa. Đối với một dân tộc đang đau khổ, có nhiều câu hỏi cần được hỏi: họ có thể tin vào một Đức Chúa Trời cho phép sự đau khổ như vậy không? Mặt khác, họ có thể nguyền rủa Đức Chúa Trời trong thời kỳ nghịch cảnh khi Ngài trước đây đã mang lại sự thịnh vượng như vậy không? Đức tin của họ có phụ thuộc vào sự thịnh vượng kinh tế không?

Tuy nhiên, những người phải bối rối nhất là những người trung thành, những người ngay từ đầu chưa bao giờ hiểu sự tham gia cá nhân của họ. Sau khi vẫn trung thành với Đức Chúa Trời trong khi hầu như mọi người khác đuổi theo thần tượng và gian ác, phần thưởng của họ đã giống nhau – và đôi khi còn tệ hơn. Họ cũng bị bắt làm tù binh. Họ cũng thấy gươm đâm vào cơ thể con cái mình. Trong cuộc vây hãm Giê-ru-sa-lem họ đã chết đói và bị dịch bệnh. Ở đây trong cảnh lưu đầy họ vẫn thường đói và ăn mặc tồi tàn. Điều gì đã xảy ra với lời hứa rằng người công chính sẽ được phước? Tại sao một số người gian ác không bị đưa đi lưu đầy, mà thay vào đó được phép thịnh vượng dưới cùng một chính phủ đã nô lệ hóa đồng hương của họ? Công lý của Đức Chúa Trời ở đâu trong những hoàn cảnh này? Và nếu hình phạt là dành cho kẻ ác, tội lỗi nào đã dẫn đến sự đau khổ của người công chính?

Tất nhiên đây là những câu hỏi giống nhau mà mỗi thế hệ hỏi về cái chết, nỗi buồn, đau đớn và khổ đau. Nhưng vì dân Ngài đang đau khổ rất nhiều vào thời điểm này, có thể là Đức Chúa Trời chọn bối cảnh này để đưa ra ít nhất một số hiểu biết về cả các vấn đề thần học gay gắt và những cảm xúc mãnh liệt của những người đau khổ cá nhân. Mặc dù có sự khác biệt rộng lớn về quan điểm về ngày tháng của nó, một trong những kiệt tác xuất sắc nhất trong toàn bộ văn học có thể đã được viết trong thời kỳ này. Tác phẩm viết có tính lịch sử ở chỗ nó dựa trên cuộc đời của một trong những tộc trưởng thời kỳ đầu tên là Gióp. Sự kiên định của Gióp sau nhiều nghịch cảnh hơn hầu hết mọi người từng phải đối mặt đã trở thành huyền thoại. Ngay cả tiên tri Ê-xê-chi-ên cũng đã đề cập đến Gióp, cùng với Nô-ê và Đa-ni-ên, như một người có đức tin vĩ đại. Và tuy nhiên Gióp rõ ràng đã đấu tranh với lý do về nghịch cảnh của mình trước khi đạt được sự bình yên về nó. Do đó hoàn toàn phù hợp khi bài thơ này đề cập đến vấn đề khổ đau dựa trên cuộc đấu tranh cá nhân của Gióp.

Có một lý do khác tại sao Gióp là một lựa chọn thích hợp nhất. Vào thời điểm này khi mọi người đang tìm kiếm một Đức Chúa Trời cá nhân, tác giả đưa họ trở lại trước các tiên tri của chính họ, trước việc dạy dỗ luật pháp, trước những lời hứa dành cho Áp-ra-ham, đến một người thậm chí không phải là một trong những con cái của Y-sơ-ra-ên. Ông chỉ là một con người cô độc đang trải qua sự đau khổ khủng khiếp mà không có lý do rõ ràng.

Cảnh đầu tiên của bài thơ mở ra với bức tranh về sự thịnh vượng đáng ghen tị của Gióp, sau đó nhanh chóng chuyển sang cuộc đối thoại giữa Đức Chúa Trời và Sa-tan. Khi Đức Chúa Trời chỉ về Gióp như một tấm gương của người công chính, Sa-tan gợi ý rằng Gióp vẫn công chính chỉ vì sự thịnh vượng của mình. Đức Chúa Trời cho phép Sa-tan thử nghiệm lý thuyết này bằng cách lấy đi sự thịnh vượng của Gióp. Đức tin của Gióp vẫn còn nguyên vẹn. Vì vậy Sa-tan tiếp theo gợi ý rằng sự đau khổ cá nhân của ông sẽ mang lại những lời nguyền rủa chống lại Đức Chúa Trời. Một lần nữa Gióp làm Sa-tan thất vọng.

Trong cảnh thứ hai, Gióp vẫn không nguyền rủa Đức Chúa Trời, nhưng ông đặt ra một số câu hỏi khó cho Đức Chúa Trời. Tại sao ông, một người công chính, phải chịu đau khổ? Những tội lỗi nào đã mang đến nỗi đau của ông? Tại sao Đức Chúa Trời lại bất nhất trong việc phạt kẻ ác? Suốt việc trình bày vụ án của Gióp chống lại Đức Chúa Trời, ba người bạn của Gióp – Ê-li-pha, Binh-đát và Xô-pha – tranh luận chống lại ông. Họ cố thuyết phục ông rằng câu trả lời nằm trong một tam đoạn luận đơn giản: Đức Chúa Trời luôn phạt tội lỗi; đau khổ là kết quả của tội lỗi; do đó Gióp là một tội nhân nhiều hơn ông sẵn sàng thừa nhận. Suốt tất cả, Gióp duy trì sự vô tội của mình và đòi hỏi biết lý lẽ của Đức Chúa Trời.

Cảnh thứ ba giới thiệu một thanh niên tên Ê-li-hu, người tuyên bố rằng cả Gióp và bạn bè ông đều không đúng. Đức Chúa Trời không hành động một cách bất định, như Gióp khẳng định, và đau khổ không nhất thiết là kết quả của tội lỗi, như bạn bè Gióp tuyên bố. Ê-li-hu lập luận rằng đau khổ thường được Đức Chúa Trời sử dụng để dạy bài học và để củng cố một người.

Trong cảnh cuối cùng, chính Đức Chúa Trời nói với Gióp và đòi hỏi biết quyền gì Gióp có để đặt câu hỏi cho Đấng Tạo Hóa của vũ trụ về đường lối của Ngài. Phản ứng khiêm nhường của Gióp chứng minh chiều sâu của phẩm chất công chính của ông, và sự thịnh vượng của ông được phục hồi.

1 ¹ Tại trong xứ Út-xơ có một người tên là Gióp; người ấy vốn trọn-vẹn và ngay-thẳng, kính-sợ Đức Chúa Trời, và lánh-khỏi đều ác.

² Người sanh được bảy con trai và ba con gái; ³ có bảy ngàn chiên, ba ngàn lạc-đà, năm trăm đôi bò, năm trăm lừa cái, và tôi-tớ rất nhiều; người ấy lớn hơn hết trong cả dân Đông-phương.

⁴ Các con trai người hay đi dự tiệc, đãi thay phiên nhau trong nhà của mỗi người; và sai mời ba chị em gái mình ăn uống chung với mình. ⁵ Xảy khi các ngày tiệc-yến xong rồi, Gióp sai người đi dọn các con-cái mình cho thanh-sạch, thức-dậy sớm, dâng của-lễ thiêu tùy số chúng nó; vì người nói rằng: Dễ thường các con ta có phạm tội, và trong lòng từ-chối Đức Chúa Trời chăng. Gióp hằng làm như vậy.

⁶ Vả, một ngày kia các con trai của Đức Chúa Trời đến ra mắt Đức Giê-hô-va, và Sa-tan cũng đến trong vòng chúng. ⁷ Đức Giê-hô-va phán hỏi Sa-tan rằng: Ngươi ở đâu đến? Sa-tan thưa với Đức Giê-hô-va rằng: Tôi trải-qua đây đó trên đất và dạo chơi tại nơi nó. ⁸ Đức Giê-hô-va lại hỏi Sa-tan rằng: Ngươi có nhìn thấy Gióp, tôi-tớ của ta chăng; nơi thế-gian chẳng có người nào giống như nó, vốn trọn-vẹn và ngay-thẳng, kính-sợ Đức Chúa Trời, và lánh-khỏi đều ác? ⁹ Sa-tan thưa với Đức Giê-hô-va rằng: Gióp há kính-sợ Đức Chúa Trời luống-công sao? ¹⁰ Chúa há chẳng dựng hàng rào binh-vực ở bốn phía người, nhà người, và mọi vật thuộc về người sao? Chúa đã ban phước cho công-việc của tay người, và làm cho của-cải người thêm nhiều trên đất. ¹¹ Nhưng bây giờ hãy giơ tay Chúa ra, đụng đến hại các vật người có, ắt là người sẽ phỉ-báng Chúa trước mặt. ¹² Đức Giê-hô-va phán với Sa-tan rằng: Nầy, các vật người có đều phó trong tay ngươi; nhưng chớ tra tay vào mình nó. Sa-tan bèn lui ra khỏi mặt Đức Giê-hô-va.

¹³ Xảy một ngày kia, khi các con trai và con gái người đương ăn và uống rượu trong nhà anh cả chúng nó, ¹⁴ một sứ-giả đến báo tin cho Gióp rằng: Bò đương cày, lừa đương ăn gần bên cạnh, ¹⁵ thì dân Sê-ba xông vào chúng nó, đoạt cướp đi, và lấy lưỡi gươm giết các tôi-tớ; chỉ một mình tôi thoát khỏi đặng báo tin cho ông.

¹⁶ Người nầy còn đương nói, thì một người khác đến, báo rằng: Lửa của Đức Chúa Trời từ trên trời giáng xuống thiêu-đốt các con chiên và tôi-tớ, làm cho tiêu-hủy chúng nó đi; chỉ một mình tôi thoát khỏi đặng báo tin cho ông.

¹⁷ Người nầy còn đương nói, thì một kẻ khác chạy đến, báo rằng: Dân Canh-đê phân làm ba đạo, xông vào lạc-đà, cướp đoạt đi, và lấy lưỡi gươm giết các tôi-tớ; chỉ một mình tôi thoát khỏi đặng báo tin cho ông.

¹⁸ Người nầy còn đương nói, thì một kẻ khác chạy đến, báo rằng: Các con trai và con gái ông đương ăn uống tại nơi nhà anh cả của họ, ¹⁹ kìa một ngọn gió lớn từ phía bên kia sa-mạc thổi đến, làm cho bốn góc nhà rung-rinh, nhà sập xuống đè chết các người trẻ tuổi; chỉ một mình tôi thoát khỏi đặng báo tin cho ông.

²⁰ Gióp bèn chổi dậy, xé áo mình, và cạo đầu, đoạn sấp mình xuống đất mà thờ-lạy, ²¹ và nói rằng: Tôi trần-truồng lọt khỏi lòng mẹ, và tôi cũng sẽ trần-truồng mà về; Đức Giê-hô-va đã ban cho, Đức Giê-hô-va lại cất đi; đáng ngợi-khen danh Đức Giê-hô-va!

²² Trong mọi sự ấy, Gióp không phạm tội, và chẳng nói phạm-thượng cùng Đức Chúa Trời.

2 ¹ Xảy ra một ngày kia, các con trai của Đức Chúa Trời đến ra mắt Đức Giê-hô-va, Sa-tan cũng có đến trong vòng chúng đặng ra mắt Đức Giê-hô-va. ² Đức Giê-hô-va bèn phán hỏi Sa-tan rằng: Ngươi ở đâu đến? Sa-tan thưa cùng Đức Giê-hô-va rằng: Tôi trải-qua đây đó trên đất và dạo chơi tại nơi nó. ³ Đức Giê-hô-va lại phán hỏi Sa-tan rằng: Ngươi có nhìn thấy Gióp, tôi-tớ của ta chăng? Trên đất chẳng có ai giống như người, vốn trọn-vẹn và ngay-thẳng, kính-sợ Đức Chúa Trời, và lánh-khỏi đều ác; lại người bền-đỗ trong sự hoàn-toàn mình, mặc dầu ngươi có giục ta phá-hủy người vô-cớ. ⁴ Sa-tan thưa lại với Đức Giê-hô-va rằng: Lấy da đền da (Nghĩa câu tục-ngữ nầy là: Miễn cho còn sống, chẳng màng chi các của-cải.), phàm vật chi một người có, tất sẽ trao thế cho mạng-sống mình. ⁵ Nhưng bây giờ xin Chúa hãy giơ tay ra, đụng đến hại xương thịt người, ắt là người sẽ phỉ-báng Chúa trước mặt. ⁶ Đức Giê-hô-va phán với Sa-tan rằng: Kìa, người ở trong tay ngươi; nhưng chỉ hãy giữ mạng-sống người.

⁷ Sa-tan bèn lui ra khỏi trước mặt Đức Giê-hô-va, hành-hại Gióp một bịnh ung-độc, từ bàn chơn cho đến chót đầu. ⁸ Gióp lấy một miếng sành đặng gãi mình, và ngồi trong đống tro. ⁹ Vợ người nói với người rằng: Uả? Ông hãy còn bền-đỗ trong sự hoàn-toàn mình sao?….. Hãy phỉ-báng Đức Chúa Trời, và chết đi! ¹⁰ Người đáp lại rằng: Ngươi nói như một người đờn-bà ngu-muội. Uả sao! Sự phước mà tay Đức Chúa Trời ban cho chúng ta, chúng ta lãnh lấy, còn sự tai-họa mà tay Ngài giáng trên chúng ta, lại chẳng lãnh lấy sao? Trong mọi việc đó, Gióp không phạm tội bởi môi miệng mình.

¹¹ Vả, khi ba bạn-hữu của Gióp, là Ê-li-pha người Thê-man, Binh-đát người Su-a, và Sô-pha người Na-a-ma, hay được các tai-nạn đã xảy đến cho người, mỗi người bèn hẹn nhau từ xứ mình đi đến đặng chia buồn và an-ủy người. ¹² Ba bạn-hữu ở xa ngước mắt lên thì chẳng nhận-biết người, bèn cất tiếng lên khóc, mỗi người xé áo mình, hất bụi lên trời mà vãi trên đầu mình. ¹³ Đoạn, ba bạn ngồi xuống đất với người trong bảy ngày bảy đêm, chẳng ai nói một lời với người, vì thấy sự đau-đớn người lớn lắm.

3 ¹ Sau việc ấy, Gióp mở miệng rủa ngày sanh mình. ² Gióp bèn cất tiếng nói rằng: