Sự hư-không của khôn-ngoan

1 ¹² Ta là người truyền-đạo, đã làm vua Y-sơ-ra-ên tại Giê-ru-sa-lem. ¹³ Ta chuyên lòng lấy sự khôn-ngoan mà tra-khảo mọi việc làm ra dưới trời; ấy là một việc lao-khổ mà Đức Chúa Trời đã giao cho loài người để lo làm.

¹⁴ Ta đã xem thấy mọi việc làm ra dưới mặt trời; kìa, thảy đều hư-không, theo luồng gió thổi.

¹⁵ Vật chi đã cong-vẹo không thể ngay lại được, và vật gì thiếu không thể đếm được.

¹⁶ Ta nói trong lòng rằng: Nầy, ta đã được sự khôn-ngoan lớn hơn hết thảy những người ở trước ta tại Giê-ru-sa-lem; thật lòng ta đã thấy nhiều sự khôn-ngoan và tri-thức. ¹⁷ Ta cũng chuyên lòng học biết sự khôn-ngoan, và biết sự ngu-dại điên-cuồng; ta nhìn-biết đều đó cũng là theo luồng gió thổi. ¹⁸ Vì nếu sự khôn-ngoan nhiều, sự phiền-não cũng nhiều; ai thêm sự tri-thức ắt thêm sự đau-đớn

2  ¹ Ta lại nói trong lòng rằng: Hè! hãy thử đều vui-sướng và nếm sự khoái-lạc: kìa, đều đó cũng là sự hư-không. ² Ta nói: Cười là điên; vui-sướng mà làm chi?

³ Ta nghĩ trong lòng rằng phải uống rượu để cho thân mình vui-sướng, mà sự khôn-ngoan vẫn còn dẫn-dắt lòng ta, lại nghĩ phải cầm lấy sự điên-dại cho đến khi xem thử đều gì là tốt hơn cho con loài người làm ở dưới trời trọn đời mình sống.

⁴ Ta làm những công-việc cả-thể; ta cất nhà cho mình, trồng vườn nho cho mình, ⁵ lập cho mình vườn cây-trái và vườn hoa, và trồng cây-trái đủ thứ ở đó; ⁶ ta đào hồ chứa nước đặng tưới rừng, là nơi cây-cối lớn lên. ⁷ Ta mua những tôi trai tớ gái, lại có nhiều đầy-tớ sanh ra trong nhà ta. Ta có bầy bò và chiên nhiều hơn hết thảy những người ở trước ta tại Giê-ru-sa-lem. ⁸ Ta cũng thâu-chứa bạc vàng, và những vật báu của các vua, các tỉnh. Ta lo sắm cho mình những con hát trai và gái, cùng sự khoái-lạc của con trai loài người, tức là nhiều vợ và hầu. ⁹ Như vậy ta trở nên cao-trọng hơn hết thảy những người ở trước ta tại Giê-ru-sa-lem; dầu vậy, sự khôn-ngoan vẫn còn ở cùng ta. ¹⁰ Ta chẳng từ đều gì mắt mình ước-ao, cũng chẳng cấm đều gì lòng mình ưa-thích; vì lòng ta vui-vẻ vì mọi công-lao của ta; và đó là phần ta đã được trong mọi công-lao ta.

¹¹ Đoạn ta xem-xét các công-việc tay mình đã làm, và sự lao-khổ mình đã chịu để làm nó; kìa, mọi đều đó là sự hư-không và theo luồng gió thổi, chẳng có ích-lợi gì hết dưới mặt trời.

¹⁷ Vậy, ta ghét đời sống, vì mọi việc làm ra dưới mặt trời là cực-nhọc cho ta, thảy đều hư-không, theo luồng gió thổi. ¹⁸ Ta cũng ghét mọi công-lao ta đã làm ở dưới mặt trời, vì phải để lại cho người sau mình. ¹⁹ Vả, ai biết rằng người ấy sẽ khôn-ngoan hay là ngu-dại? Dầu thế nào, hắn sẽ cai-quản mọi việc ta đã lấy sự lao-khổ và khôn-ngoan mà làm ở dưới mặt trời. Đều đó cũng là hư-không.

²⁰ Bởi cớ ấy ta trở lòng thất-vọng về mọi công-việc ta đã lao-khổ mà làm ở dưới mặt trời. ²¹ Vì có người làm công-việc mình cách khôn-ngoan, thông-sáng, và tài-giỏi, rồi phải để lại làm cơ-nghiệp cho kẻ chẳng hề lao-khổ làm đến. Đều đó cũng là một sự hư-không và một sự tai-nạn lớn. ²² Vậy, ích chi cho người lao-khổ, cực lòng mà làm việc ở dưới mặt trời? ²³ Vì các ngày người chỉ là đau-đớn, công-lao người thành ra buồn-rầu; đến đỗi ban đêm lòng người cũng chẳng được an-nghỉ. Đều đó cũng là sự hư-không.

²⁴ Chẳng gì tốt cho người hơn là ăn, uống, khiến linh-hồn mình hưởng phước của lao-khổ mình. Ta xem thấy đều đó cũng bởi tay Đức Chúa Trời mà đến. ²⁵ Vì ai là người được ăn và hưởng sự vui-sướng hơn ta? ²⁶ Bởi Đức Chúa Trời ban sự khôn-ngoan, thông-sáng, và vui-vẻ cho kẻ nào đẹp lòng Ngài; nhưng Ngài khiến cho kẻ có tội phải lao-khổ mà thâu-góp chất-chứa, để rồi ban cho người đẹp lòng Đức Chúa Trời. Đều đó cũng là sự hư-không, theo luồng gió thổi.

4  ¹ Ta xây lại, xem-xét mọi sự hà-hiếp làm ra ở dưới mặt trời; kìa, nước mắt của kẻ bị hà-hiếp, song không ai an-ủi họ! Kẻ hà-hiếp có quyền-phép, song không ai an-ủi cho kẻ bị hà-hiếp! ² Vậy, ta khen những kẻ chết đã lâu rồi là sướng hơn kẻ còn sống; ³ còn kẻ chưa được sanh ra, chưa thấy những gian-ác làm ra dưới mặt trời, ta cho là có phước hơn hai đằng kia.

⁴ Ta cũng thấy mọi công-lao và mọi nghề khéo là đều gây cho người nầy kẻ khác ganh-ghét nhau. Đều đó cũng là sự hư-không, theo luồng gió thổi.

⁵ Kẻ ngu-muội khoanh tay, ăn lấy thịt mình.

⁶ Thà đầy một lòng bàn tay mà bình-an, hơn là đầy cả hai mà bị lao-khổ, theo luồng gió thổi.

⁷ Ta bèn xây lại xem-thấy sự hư-không ở dưới mặt trời: ⁸ Nầy một người cô-độc, chẳng có ai hoặc con trai hay là anh em; dầu vậy, lao-khổ nó không thôi, mắt nó không hề chán của-cải; nó không hề nghĩ rằng: Vậy ta lao-khổ, ta bắt linh-hồn nhịn các phước là vì ai? Đều đó cũng là hư-không, thật là công việc cực-nhọc.

⁹ Hai người hơn một, vì họ sẽ được công-giá tốt về công-việc mình. ¹⁰ Nếu người nầy sa-ngã, thì người kia sẽ đỡ bạn mình lên; nhưng khốn thay cho kẻ ở một mình mà sa-ngã, không có ai đỡ mình lên! ¹¹ Cũng vậy, nếu hai người ngủ chung thì ấm; còn một mình thì làm sao ấm được? ¹² Lại nếu kẻ ở một mình bị người khác thắng, thì hai người có thế chống-cự nó; một sợi dây đánh ba tao lấy làm khó đứt.

¹³ Một kẻ trẻ tuổi nghèo mà khôn, hơn một ông vua già-cả mà dại, chẳng còn biết nghe lời khuyên-can. ¹⁴ Vì kẻ trẻ ra khỏi ngục-khám đặng làm vua, dầu sanh ra nghèo trong nước mình. ¹⁵ Ta thấy mọi người sống đi đi lại lại dưới mặt trời, đều theo kẻ trẻ ấy, là người kế-vị cho vua kia. ¹⁶ Dân phục dưới quyền người thật đông vô-số; dầu vậy, những kẻ đến sau sẽ chẳng vui-thích về người. Đều đó cũng là sự hư-không, theo luồng gió thổi.

5  ¹ Khi người vào nhà Đức Chúa Trời, hãy giữ chừng chơn mình. Thà lại gần mà nghe, hơn là dâng của tế-lễ kẻ ngu-muội; vì nó không hiểu-biết mình làm ác. ² Chớ vội mở miệng ra, và lòng ngươi chớ lật-đật nói lời trước mặt Đức Chúa Trời; vì Đức Chúa Trời ở trên trời, còn ngươi ở dưới đất. Vậy nên ngươi khá ít lời. ³ Hễ nhiều sự lo-lắng ắt sanh ra chiêm-bao; còn nhiều lời thì sanh ra sự ngu-dại. ⁴ Khi ngươi khấn-hứa sự gì với Đức Chúa Trời, chớ chậm mà hoàn nguyện; vì Ngài chẳng vui-thích kẻ dại: vậy, khá trả đều gì ngươi hứa. ⁵ Thà đừng khấn-hứa, hơn là khấn-hứa mà lại không trả. ⁶ Đừng cho miệng ngươi làm cho xác-thịt mình phạm tội, và chớ nói trước mặt sứ-giả của Đức Chúa Trời rằng ấy là lầm-lỗi. Sao làm cho Đức Chúa Trời nổi giận vì lời nói ngươi, và Ngài làm hư công-việc của tay ngươi? ⁷ Đâu có chiêm-bao vô-số và nhiều lời quá, đó cũng có sự hư-không nhiều; song ngươi hãy kính-sợ Đức Chúa Trời.

⁸ Khi ngươi thấy trong xứ có kẻ nghèo bị hà-hiếp, hoặc thấy sự phạm đến lẽ chánh-trực, sự trái phép công-bình, thì chớ lấy làm lạ; vì có kẻ cao hơn kẻ cao vẫn coi-chừng, lại còn có Đấng cao hơn nữa. ⁹ Song một vua hay cày-cấy ruộng, ấy vẫn ích-lợi cho xứ mọi bề.

¹⁰ Kẻ tham tiền-bạc chẳng hề chán-lắc tiền-bạc; kẻ ham của-cải chẳng hề chán về huê-lợi. Đều đó cũng là sự hư-không. ¹¹ Hễ của-cải thêm nhiều chừng nào, kẻ ăn cũng thêm nhiều chừng nấy. Chủ của-cải được ích gì hơn là xem-thấy nó trước mặt chăng?

¹² Giấc-ngủ của người làm việc là ngon, mặc dầu người ăn ít hay nhiều; nhưng sự chán-lắc làm cho người giàu không ngủ được.

¹³ Có một tai-nạn dữ mà ta đã thấy dưới mặt trời: ấy là của-cải mà người chủ dành-chứa lại, trở làm hại cho mình, ¹⁴ hoặc vì cớ tai-họa gì, cả của-cải nầy phải mất hết; nếu người chủ sanh được một con trai, thì để lại cho nó hai tay không. ¹⁵ Mình lọt ra khỏi lòng mẹ trần-truồng thể nào, ắt sẽ trở về thể ấy, và về các huê-lợi của sự lao-khổ mình, chẳng có vật gì tay mình đem theo được. ¹⁶ Đều nầy cũng là một tai-nạn lớn: người ra đời thể nào, ắt phải trở về thể ấy. Vậy, chịu lao-khổ đặng theo luồng gió thổi, có ích-lợi gì chăng? ¹⁷ Lại trọn đời mình mình ăn trong sự tối-tăm, phải nhiều sự buồn-rầu đau-đớn và phiền-não. ¹⁸ Kìa, ta đã nhìn-thấy rằng ăn, uống, và hưởng phước của sự lao-khổ mình làm ở dưới mặt trời trọn trong những ngày mà Đức Chúa Trời ban cho, ấy thật là tốt và hay; vì đó là kỷ-phần mình. ¹⁹ Hễ Đức Chúa Trời ban cho người nào giàu-có, của-cải, làm cho người có thế ăn lấy, nhận-lãnh kỷ-phần, và vui-vẻ trong công-lao của mình,… ấy là một sự ban-cho của Đức Chúa Trời; ²⁰ nhân người sẽ ít nhớ những ngày của đời mình; vì Đức Chúa Trời ứng đáp người bằng sự vui-mừng trong lòng người.

6  ¹ Có một tai-nạn khác mà ta đã thấy dưới mặt trời, thường làm nặng-nề cho loài người. ² Kìa có một người mà Đức Chúa Trời đã ban cho sự giàu-có, của-cải, và sang-trọng, đến đỗi mọi sự lòng người ước-ao, chẳng thiếu gì hết; nhưng Đức Chúa Trời không cho người có thể ăn lấy, bèn là một người khác được ăn. Ấy là một sự hư-không, một tai-nạn cực-khổ. ³ Nếu một người sanh trăm con trai, và sống nhiều năm cho đến cao niên trường-thọ, mà lòng chẳng được hưởng phước, và chết chẳng được chôn; ta nói đứa con sảo còn hơn người ấy; ⁴ vì đứa con sảo ra hư-không, lại trở về sự tối-tăm, và tên nó bị sự u-ám vùi-lấp. ⁵ Nó không thấy mặt trời, cũng không biết đến; nó có được phần an-nghỉ hơn người kia. ⁶ Người dầu sống đến hai ngàn năm, mà không hưởng được chút phước nào, cuối-cùng cả thảy há chẳng về chung một chỗ sao?

⁷ Mọi sự lao-khổ của loài người là vì miệng mình, song không hề được thỏa nguyện.

⁸ Người khôn-ngoan hơn chi kẻ ngu-muội? Người nghèo biết đạo ăn ở trước mặt người ta, nào có ích chi?

⁹ Sự gì thấy bằng mắt hơn là sự tham-muốn buông-tuồng; đều đó lại là một sự hư-không, theo luồng gió thổi.

7  ¹³ Hãy xem-xét công-việc của Đức Chúa Trời; vì vật gì Ngài đã đánh cong, ai có thể làm ngay lại được?

¹⁴ Trong ngày thới-thạnh hãy vui-mừng, trong ngày tai-nạn hãy coi-chừng; vì Đức Chúa Trời đặt ngày nầy đối với ngày kia, hầu cho người đời chẳng thấy trước đặng đều sẽ xảy ra sau mình.

8   ² Ta khuyên rằng: Vì cớ lời thề cùng Đức Chúa Trời, khá gìn-giữ mạng vua. ³ Chớ vội lui ra khỏi trước mặt người; đừng ghi-mài trong sự ác, vì vua làm đều chi đẹp lòng mình. ⁴ Vả lại, lời vua có quyền; ai dám nói với người rằng: Ngươi làm chi? ⁵ Ai tuân-theo lịnh người thì chẳng biết sự tai-nạn, và lòng người khôn-ngoan biết thì-thế và phép-lệ. ⁶ Vì tuy loài người bị sự tai-nạn bối-rối nhiều, phàm sự gì cũng có thì-thế và phép-lệ. ⁷ Vì người chẳng biết đều chi sẽ xảy đến; ai có thế nói trước được các việc sẽ xảy ra làm sao?

⁸ Chẳng có ai cai-trị được sanh-khí để cầm sanh-khí lại; lại chẳng ai có quyền về ngày chết; trong khi tranh-chiến chẳng có sự miễn-thứ; sự gian-ác nào cứu được kẻ làm ra nó.

⁹ Ta có thấy các đều đó; ta chuyên lòng suy-nghĩ về mọi việc làm ra ở dưới mặt trời. Có khi người nầy cai-trị trên người kia mà làm tai-hại cho người ấy.

¹⁰ Ta cũng thấy những kẻ gian-ác qua đời, và được chôn bình-yên; còn những người làm lành lại phải lìa khỏi nơi thánh, bị người đồng-thành quên đi. Ấy cũng là sự hư-không.

¹¹ Bởi chẳng thi-hành ngay án phạt những việc ác, nên lòng con loài người chuyên làm đều ác. ¹² Vì kẻ có tội làm ác một trăm lần vẫn được trường-thọ; dầu vậy, ta biết rằng kẻ kính-sợ trước mặt Đức Chúa Trời, sau rốt ắt được phước. ¹³ Nhưng kẻ ác chẳng sẽ được phước; cũng sẽ không được sống lâu, vì đời nó giống như bóng qua; ấy tại nó không kính-sợ trước mặt Đức Chúa Trời.

¹⁴ Lại còn có một sự hư-không khác trên thế-gian: lắm người công-bình bị đãi theo công-việc kẻ ác, và lắm kẻ ác lại được đãi theo công-việc người công-bình. Ta nói rằng đều đó cũng là sự hư-không. ¹⁵ Ta bèn khen sự vui-mừng, bởi vì dưới mặt trời chẳng có đều gì tốt cho loài người hơn là ăn, uống, và vui-sướng; vì ấy là đều còn lại cho mình về công-lao trọn trong các ngày của đời mình, mà Đức Chúa Trời ban cho mình dưới mặt trời.

9  ¹³ Ta cũng đã thấy sự khôn-ngoan nầy dưới mặt trời, thật lấy làm cả-thể. ¹⁴ Có thành nhỏ kia được một ít dân-sự, một vua cường-thạnh đến vây-hãm nó, đắp những lũy cao lớn cùng nó. ¹⁵ Vả, trong thành ấy có một người nghèo mà khôn, dùng sự khôn-ngoan mình giải-cứu thành ấy; song về sau không ai nhớ đến người nghèo đó. ¹⁶ Ta bèn nói rằng: Sự khôn-ngoan hơn sức-mạnh; nhưng mà sự khôn-ngoan của người nghèo bị khinh-dể, và lời nói của người không ai nghe.

¹⁷ Lời của người khôn-ngoan được nghe tại nơi êm-lặng còn hơn tiếng kêu-la của kẻ cai-trị trong đám dại-dột. ¹⁸ Sự khôn-ngoan hơn đồ binh-khí; nhưng chỉ một người có tội phá-hủy được nhiều sự lành.